Wetenschappelijk bewezen opties voor gewichtsbeheersing

Obesitas is een complexe ziekte met veel oorzaken. Daarom is er volgens professor Arya Sharma: “Geen enkele beheersstrategie die voor alle patiënten werkt”. Hij is de wetenschappelijke directeur van Obesity Canada en een arts die zich de afgelopen 20 jaar heeft gespecialiseerd in de behandeling van obesitas.

“Elk succesvol beheersplan omvat langetermijnstrategieën die patiënten helpen af te vallen en gewichtstoename te voorkomen”, voegt hij toe. Mensen die leven met obesitas hebben daarom een gepersonaliseerd behandelplan nodig, dat speciaal voor hen is opgesteld.

Het plan kan een aantal verschillende behandelopties omvatten. En naarmate je de reis naar gewichtsbeheersing doorloopt, kunnen verschillende soorten behandelingen meer of minder relevant worden. Daarom moet je gewichtsbeheersplan afgestemd zijn op je behoeften en kan het na verloop van tijd worden aangepast.

Het vinden van een zorgverlener met veel kennis over obesitas is de eerste stap. Steeds meer zorgverleners begrijpen de wetenschap achter de ziekte en hoe ze het effectief moeten behandelen, dus geef niet op als het enige tijd kost om er een te vinden. Als je niet zeker weet hoe je een gesprek moet beginnen, dan kunnen deze tips je daarbij helpen.

Laten we dus eens kijken naar enkele van de wetenschappelijk bewezen behandelopties die zorgverleners aanbieden.*

Gezond eten - Inzicht in "Hoe" en "Waarom" als het gaat om
je relatie met voedsel

Vergeet het wonderdieet. Als het gaat om obesitas, kan verandering van het eetgedrag in elk opzicht veel meer betekenen dan simpelweg minder calorieën eten. In plaats daarvan zal je arts jouw eetpatronen in overweging nemen bij het opstellen van je gewichtsbeheersplan.

Is er bijvoorbeeld een specifiek tijdstip van de dag dat je het risico loopt om veel of ongezond te eten?

Waar eet je normaal gesproken? Eet je wanneer je jezelf moe, gestrest of verdrietig voelt? En hoe ervaar je het gevoel van volheid na een maaltijd? Deze vragen bieden allemaal aanwijzingen om je te helpen een duurzamere relatie met voedsel te ontwikkelen.

Je hoeft niet elke dag een marathon te lopen. Om te beginnen kan een beetje extra beweging in je dagelijkse leven veel betekenen. Als je overdag veel zit, kan elk uur opstaan en een aantal minuten rondlopen een verschil maken. Net als naar winkels lopen en de trap oplopen, indien mogelijk.

Wat belangrijk is, is dat je manieren vindt om fysiek actief te zijn en waar je elke dag van geniet. Bespreek met je behandelaar wat voor jou de beste manier is om je lichamelijke activiteit te verhogen.

Ons lichaam en onze geest zijn diep verbonden. Gedragstherapeuten werken samen met de psychologische aspecten van gewichtsbeheersing, zodat je gedachtenpatronen, emoties en gedrag kunt identificeren die bijvoorbeeld voedselinname en verdere gewichtstoename bevorderen. Dit kunnen grote porties zijn, en/of frequent snacken en/of eten/drinken als je geen honger hebt.

De focus hiervan is om je in staat te stellen vaardigheden te ontwikkelen om deze patronen te veranderen en je te helpen langdurig gewichtsverlies en gezondheidsvoordelen te handhaven.

Gecombineerde leefstijlinterventie (GLI)

Voor de behandeling van overgewicht bij volwassenen wordt per 1 januari 2019 de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) vergoed vanuit de basisverzekering. Op dit moment gaat het om drie erkende programma’s, namelijk SLIMMER, CooL en Beweegkuur. Met deze leefstijlinterventies werken volwassenen aan hun leefstijl, gezonder eten en duurzame gedragsverandering. Het doel is overgewicht te verminderen.

Een deelnemer aan een gecombineerde leefstijlinterventie krijgt advies over en begeleiding bij:

• gezonde voeding en het aanleren van gezonde eetgewoontes;
• gezond bewegen conform de richtlijn Gezond Bewegen en hoe dit in te passen in het dagelijkse bestaan;
• het realiseren van de gedragsverandering die nodig is om een gezonde leefstijl te verwerven en te behouden.

Het programma bestaat uit een behandelfase gericht op gewichtsverlies (twaalf maanden) en een onderhoudsfase gericht op behoud van het reeds verloren gewicht (twaalf maanden). Het daadwerkelijke bewegen realiseert de deelnemer in de eigen woon-/leefomgeving en maakt geen onderdeel uit van de interventie.

Deelname aan een gecombineerde leefstijlinterventie is enkel mogelijk na doorverwijzing van de huisarts of medisch specialist. Raadpleeg www.loketgezondleven.nl voor meer informatie en waar in uw gemeente geregistreerde aanbieders van de gecombineerde leefstijlinterventie bevinden.

Maaltijdvervangingen zijn caloriegecontroleerde producten die essentiële voedingsstoffen, vitaminen en mineralen bevatten. Maaltijdvervangingen bevatten doorgaans veel eiwitten en weinig vet en koolhydraten.

Maaltijdvervangingen kunnen deel uitmaken van een klinisch begeleid dieetplan. Ze kunnen namelijk helpen met gewichtsverlies, maar het is vooral belangrijk dat mensen een manier vinden om er hun nieuwe levensstijl van te maken.

Net zoals we onze lichaamstemperatuur niet kunnen beheersen met de kracht van onze gedachten, kunnen we ook niet bewust enkele van de biologische processen beheersen die onze eetlust beïnvloeden. Dit is waar geneesmiddelen tegen obesitas een rol kunnen spelen, door in te spelen op deze verschillende biologische processen.

De verschillende geneesmiddelen werken op verschillende manieren. Sommige geneesmiddelen tegen obesitas helpen de eetlust te reguleren en voedselporties te beperken. Dit helpt je minder te eten en maakt het aanpassen van je levensstijl gemakkelijker.

Geneesmiddelen tegen obesitas kunnen ook helpen om gewichtstoename te voorkomen door de biologische reacties van je lichaam op gewichtsverlies te beheersen, zoals aanhoudende toename van honger. Andere geneesmiddelen helpen je af te vallen door de manier waarop je lichaam voedsel opneemt te veranderen. Bijvoorbeeld door de hoeveelheid vet te beperken die door je lichaam wordt opgenomen.

In het algemeen vermindert deze behandeling de eetlust en hoeveelheid voedsel die een persoon comfortabel kan eten gedurende één maaltijd. Men heeft aangetoond dat bariatrische chirurgie metabolische en hormonale veranderingen teweeg brengen, die een belangrijke rol spelen bij gewichtsregulering. De hormonale veranderingen die hieruit optreden helpen om aankomen te voorkomen.

Je arts zal helpen je gepersonaliseerde gewichtsbeheersplan op te stellen. Maar ze kunnen niet voorspellen hoe je reageert op de verschillende behandelingen die ze aanbevelen. We zijn allemaal anders en dat betekent ook dat onze reactie op de behandelingen per individu verschillend zal zijn.

Daarom kan je arts je gewichtsbeheersplan gaandeweg aanpassen, afhankelijk van de reactie van je lichaam en je gezondheidsbehoeften.

Ongeacht de behandelmethoden die deel uitmaken van je gewichtsbeheersplan, zal op een bepaald moment het gewichtsverlies stoppen en afvlakken. Dit wordt ook wel het bereiken van een ‘gewichtsplateau’ genoemd. Het is een onvermijdelijk onderdeel van de reis naar gewichtsbeheersing die kan leiden tot frustratie en ontmoediging.

Het gewichtsplateau is echter het gevolg van natuurlijke aanpassingen aan gewichtsverlies (in evolutionaire termen is gewichtsverlies niet goed om te overleven en voort te planten). Het lichaam reageert er dus op door geleidelijk en vaak onbewust voedselinname te verhogen en het energieverbruik te vertragen. Studies hebben aangetoond dat dit jarenlang kan duren. Het is daarom niet verwonderlijk dat 8 van de 10 mensen op de lange termijn weer aankomen. Dit is nog een bewijs dat ons biologische systeem, ondanks onze beste bedoelingen, vaak zijn eigen agenda heeft gecreëerd door miljoenen jaren aan natuurlijke selectie.

Mensen die het gewichtsplateau ervaren, zeggen vaak: “Wat heeft het voor zin? Dit werkt niet meer!” of “Ik zit vast. Omdat mijn inspanningen geen resultaten meer opleveren, kan ik er net zo goed mee stoppen".

Maar wat we vaak niet realiseren is dat het handhaven van gewichtsverlies een enorme inspanning is en een enorme prestatie gezien alle tegenwerkende krachten. Daarom suggereren veel artsen dat gewichtsplateaus moeten worden gevierd.

En vergeet niet dat de behandelingen die je ondergaat achter de schermen nog steeds kunnen werken om het roerige biologische systeem te ’temmen’, zelfs als je de almaar verbeterende resultaten niet ziet. Maar wat als het gewichtsverlies dat je hebt bereikt niet voldoende is om de verbeteringen in de gezondheid of kwaliteit van leven te zien? Nou, je moet net zo trots zijn op de inspanningen en de vastberadenheid die je hebt getoond om daar te komen waar je nu staat. Ga zo door en maak een afspraak met je arts om je gewichtsbeheersplan te bekijken om te zien of de behandelingsbenadering moet worden geïntensiveerd of aangepast.

* Sommige behandelingen kunnen bijwerkingen veroorzaken. Deze informatie mag niet worden opgevat als adviezen of aanbevelingen voor behandelingen. Raadpleeg altijd je zorgverlener voor behandeladvies.