Om gewicht te verliezen moet je minder eten en meer bewegen. Maar
veel aspecten van onze eetkeuzes en lichamelijke activiteiten worden
bepaald door complexe biologische systemen die buiten onze wilskracht liggen.
Elke dag nemen we honderden beslissingen, groot en klein. Veel van
deze beslissingen zijn goed, maar soms realiseren we ons later dat we
een slechte beslissing hebben genomen. Soms weten we op het moment
zelf dat we een slechte beslissing nemen.
Dit is vaak het geval als het gaat om onze relatie met voeding. We
geven onszelf de schuld van het nemen van verkeerde beslissingen om
onze gewichtsdoelen te realiseren. We proberen minder te eten en meer
te bewegen, maar dat lukt ons niet altijd.
Maar wat als we een veel minder vrije wil hebben dan we denken dat
we hebben?
Gedragseconoom Daniel Kahneman heeft ons doen inzien dat we minder
bewuste controle hebben over de beslissingen die we nemen dan we
denken. We nemen zelfs veel beslissingen zonder ons er bewust van te zijn.
Hij noemt dit Systeem 1-denken. Het is snel, intuïtief en onbewust,
zoals een T-shirt uit de kast halen of je schoenveters strikken.
Systeem 2 werkt anders. Stel dat je een belangrijke afspraak hebt.
Je kunt veel tijd besteden aan het proberen van verschillende outfits
en het vragen van advies aan je vrienden. Dit is Systeem 2-denken –
langzaam en doelbewust.
Hoe werken Systeem 1 en Systeem 2 als het gaat om gewicht en de
regulering van eetlust?
Veel mensen hebben lang en intensief nagedacht over hun
gewichtsdoelen en het voedsel dat ze willen eten. Dit kan betekenen
dat ze een dieet volgen of ervoor zorgen dat ze geen tweede keer
opscheppen. De meeste mensen noemen dit wilskracht. Wilskracht werkt
onder de aansturing van het Systeem 2.
Maar het vasthouden aan voedsel- en gewichtsdoelen wordt moeilijker
gemaakt vanwege de plannen van Systeem 1. Deze plannen vallen onder de
overlevingsdrang vanuit het stenen tijdperk.
De overlevingsdrang stimuleren de overcomsumptie van voedingsmiddelen
met een hoog caloriegehalte en beschermen ons uit alle macht tegen gewichtsverlies.
Wetenschap heeft bewezen dat als we gewicht willen verliezen en de
kilo’s eraf willen houden, wilskracht verre van de enige factor is.
Sterker nog, het speelt een veel kleinere rol als het gaat om
gewichtsregulering dan we dachten.
Het gewicht wordt gecontroleerd door veel processen en sommige
daarvan zijn onderbewust. Daarom is een combinatie van therapieën en
benaderingen die meerdere mechanismen aanpakken waarschijnlijk de
meest efficiënte manier om obesitas te beheersen, volgens de
onderzoeksgroep van Louisiana State University.
Gelukkig sta je er niet alleen voor. Het plannen van een afspraak
met een getrainde zorgverlener om een gepersonaliseerd behandelplan te
maken is een belangrijke eerste stap om de uitdaging aan te pakken en
je biologische systeem voor je aan het werk te zetten.