Steeds meer deskundigen erkennen obesitas als een ziekte. Dit komt
voor sommigen als een verrassing en is voor anderen een opluchting,
vooral voor mensen die leven met obesitas. Maar waarom is obesitas een
ziekte en niet simpelweg een gebrek aan wilskracht of een kwestie van
levensstijl? Een deel van het antwoord ligt in het feit dat obesitas
meer inhoudt dan je kunt zien. Veel meer.
Londen, 2018. Een groep deskundigen woont een raadsvergadering bij
van het Royal College of Physicians (RCP) om te bespreken of obesitas
wel of niet als ziekte moet worden erkend. Dr. Andrew Goddard luistert
aandachtig. Slechts enkele maanden geleden werd hij verkozen tot de
121ste president van het RCP – de jongste in 400 jaar.
Voor hem is deze vergadering geen woordspel. Het is een belangrijke
aangelegenheid die zal veranderen hoe mensen obesitas zien en
behandelen. Uiteindelijk zijn ze het erover eens – obesitas is een
ziekte. Een chronische maar beheersbare ziekte die niet alleen door
onze genen beïnvloed wordt, maar ook door de moderne omgeving waarin
we leven.
“Het is belangrijk voor de gezondheid van het land dat we het stigma
dat gepaard gaat met obesitas wegnemen. Het is geen levensstijlkeuze
veroorzaakt door individuele gulzigheid, maar een ziekte veroorzaakt
door gezondheidsongelijkheid, genetische invloeden en sociale
factoren”, zegt dr. Andrew Goddard3.
De wetenschap van obesitas
Het team van dr. Andrew Goddard is niet het eerste dat samenkomt en
obesitas bespreekt. Over de hele wereld zijn vergelijkbare werkgroepen
tot dezelfde conclusie gekomen, die vaak verhitte debatten in de media
uitlokken. Obesitas wordt nog steeds algemeen beschouwd als een
eenvoudige kwestie van levensstijl - van hoeveel je eet en hoe weinig
je beweegt. Van calorieën in en calorieën uit. Simpel, toch? Maar
volgens de wetenschap is dit niet juist.
Laten we om dit te begrijpen beginnen met een kort gedachtenexperiment.
Stel je een ziekte voor die:
Ervoor zorgt dat mensen een hoog risico lopen op het
ontwikkelen van gezondheidsproblemen of andere ernstige
gezondheidsproblemen verergert, zoals cardiovasculaire aandoeningen,
diabetes type 2, verhoogde bloeddruk, hoog cholesterol gehalte,
obstructieve slaapapneu, bepaalde soorten kanker, angst en
depressie.
De manier waarop het lichaam reageert op
behandelingen verandert. Wat ervoor zorgt dat iets dat eerder
werkte, niet meer werkt.
Constant sterker wordt gemaakt
door onze dagelijkse omgeving.
Mensen levenslang
beïnvloedt.
Maar mensen met deze ziekte zoeken zelden professionele medische
hulp omdat ze denken dat ze het allemaal alleen moeten doen.
"Een gewichtsverlies van slechts vijf procent is voldoende om
het risico op sommige gewichtsgerelateerde gezondheidsproblemen te
verlagen, zoals hoge bloeddruk."
-Warkentin et al. The effect of weight loss on health‐related quality of
life: systematic review and meta‐analysis of randomized trials.
Nieuwe hoop voor een betere gezondheid
Deze ziekte is noch denkbeeldig noch onzichtbaar. Hij bestaat en
wordt obesitas genoemd. Mensen die leven met obesitas worden er elke
dag aan herinnerd - in het openbaar vervoer, kledingwinkels, parken of
zelfs tijdens het diner met degenen van wie ze houden. Maar omvang is
het minst belangrijke aspect van obesitas. De belangrijke aspecten
zijn degene die je niet kunt zien.
Het goede nieuws echter is dat obesitas een beheersbare ziekte is en
dat mensen die ermee leven, nog steeds hun gezondheid en welzijn
kunnen verbeteren. In feite is een gewichtsverlies van vijf procent
voldoende om het risico op bepaalde gewichtsgerelateerde
gezondheidsproblemen te verminderen, zoals hoge bloeddruk.
Maar gewichtsbeheersing kent geen snelle oplossingen. Om af te
vallen en de kilo’s eraf te houden, hebben mensen die leven met
obesitas een goede doorlopende behandeling en zorg nodig. Daarom is
het belangrijk om obesitas als een ziekte te erkennen en het te
behandelen met hulp van de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen.
Er is geen behandeling die voor iedereen werkt
Hoewel veel mensen lijden aan obesitas, hebben ze individuele
behandelplannen nodig. We hebben allemaal een andere gezondheid,
verschillende genen, levensgeschiedenis, persoonlijkheden en
omgevingen. En we worden niet allemaal gemotiveerd door dezelfde
doelen. Een gepersonaliseerd behandelplan vereist waarschijnlijk een
combinatie van verschillende behandelopties om aan de behoeften van
een individu te voldoen.
Een toenemend aantal zorgverleners begrijpt wat nodig is om te helpen
Steeds meer zorgverleners erkennen de complexiteit van obesitas en
leren hoe ze kunnen helpen. Het aantal behandelopties dat tot hun
beschikking staat neemt ook toe en wordt voortdurend vernieuwd.
Vandaag de dag omvatten deze opties gecombineerde
leeftsijlinterventies, gedragstherapie, maaltijdvervangingen en diëten
met weinig calorieën, anti-obesitasmedicatie en bariatrische
chirurgie. Echter wordt er ook verder gekeken dan alleen naar wat je
eet en hoeveel je beweegt. Beheersing van obesitas bestaat momenteel
uit het begrijpen van individuele eetpatronen (hoe, wanneer en waarom
je eet), evenals stemmings-, slaap-, stress- en lichaamsbewegingpatronen.
Referenties
Royal College of Physicians. Obesitas moet worden erkend als
een ziekte. Raadsdocument 2018.
Royal College of
Physicians. RCP roept op obesitas te erkennen als een ziekte. RCP
London News 2019.
https://www.rcplondon.ac.uk/news/rcp-calls-obesity-be-disease
[Geraadpleegd juni 2019]
Europees Geneesmiddelenbureau.
Conceptrichtlijn inzake klinische beoordeling van geneesmiddelen die
gebruikt worden in gewichtsbeheersing 2014.
Food and Drug
Administration. Ondersteuning voor de branche die producten
ontwikkelt voor gewichtsbeheersing 2007.
Heuer CA, McClure
KJ & Puhl RM. Stigma van obesitas in het online nieuws: Een
visuele contentanalyse. Journal of Health Communication 2001;
16:976-987.
Guh et al. Het optreden van comorbiditeiten met
betrekking tot obesitas en overgewicht: Een systematische
beoordeling en meta-analyse. BMC Public Health 2009; 9:88.
Luppino et al. Depressie en obesitas: Een meta-analyse van
maatschappelijke onderzoeken. Arch Gen Psychiatry 2010;
67:220–9.
Sumithran P & Proietto J. De verdediging van
lichaamsgewicht: een fysiologische basis voor gewichtstoename na
gewichtsverlies. Clinical Science 2013; 124:231-241.
National Institutes of Health. Klinische richtlijnen inzake de
identificatie, beoordeling en behandeling van overgewicht en
obesitas bij volwassenen 1988.
Rand K et al. Het is niet
het dieet; het is het mentale onderdeel waar we hulp bij nodig
hebben. Een analyse op meerdere niveaus van psychologisch,
emotioneel en sociaal welzijn bij obesitas. International Journal of
Qualitative Studies on Health and Well-being 2017; 12:1-14.
Yumuk V et al. Europese richtlijnen voor het beheersen van
obesitas bij volwassenen. Obesity Facts 2015; 8:402-424.
Warkentin et al. Het effect van gewichtsverlies op
gezondheidsgerelateerd kwaliteit van leven: systematische
beoordeling en meta-analyse van gerandomiseerde onderzoeken. Obes
Rev 2014; 15:169-82.
Berthoud H, Münzberg H, &
Morrison, cd. De hersenen de schuld geven van obesitas.
Gastroenterology 2017; 152(7):1728-1738.
Astrup A.
Dieetbehandeling van overgewicht en obesitas. In: Thomas A. Wadden
& George A. Bray (eds). Handbook of Obesity Treatment. New York:
Guilford Press 2018: 309-321.
Caterson ID et al. De
kloof overbruggen: Afwijking tussen perceptie, realiteit en
handelingen bij obesitas. Diabetes Obes Metab 2019; 21(8):
1914-1924
Deze tien vragen kunnen helpen om een dialoog te starten en de eerste
stappen te nemen om te begrijpen welke behandelopties voor
gewichtsbeheersing beschikbaar zijn.
Obesitas is een complexe ziekte, maar de behandeling ervan hoeft dat
niet te zijn. Getrainde zorgverleners hebben de kennis en hulpmiddelen
om een behandelplan op te stellen dat voor je werkt.
Mads Tang-Christensen, hoofd Obesity Research bij Novo Nordisk, legt uit
waarom sommige van de belangrijke oorzaken die leiden tot obesitas
buiten onze controle vallen – en wat we eraan kunnen doen.