Go to the page content
Hormonen | 5 min. leestijd

Hoe hormonen jouw eetlust en eetgedrag sturen

Waarom grijpen we vaak liever naar een reep chocolade dan een appel? En waarom zit de een eerder vol dan de ander? Vaak maak je voedselkeuzes niet bewust en zijn ze tegenstrijdig met de keuzes die we eigenlijk willen maken. Hoe kan dit? Ligt het aan een gebrek aan wilskracht of discipline? Nee, het antwoord ligt grotendeels in hormonen! 

Je hormonen helpen je om je eetlust onder controle te houden. Waarbij ieder lichaam anders werkt en hormonen ook nog eens door ontzettend veel factoren kunnen worden beïnvloed. Zo kan het gebeuren dat je door een wisseling in je hormoonhuishouding ineens ander eetgedrag ontwikkelt, zonder dat je daar direct iets aan kunt doen.

Hormonen als 'boodschappers'

We kunnen hormonen zien als kleine, chemische boodschappers tussen de verschillende organen en de hersenen die ons eetgedrag en onze voedingskeuze sturen. Hormonen zijn afkomstig uit organen in verschillende delen van het lichaam en reguleren onder andere de energie-inname, -opname, -opslag en -verbruik. Denk bij deze organen aan de darmen, de maag en de alvleesklier. Maar ook ons vetweefsel is een orgaan en produceert een hormoon dat ons eetgedrag stuurt.

Zo is er een hormoon dat specifiek verantwoordelijk is voor het stimuleren van honger, het ‘hongerhormoon’, terwijl andere hormonen je laten merken dat je genoeg hebt gegeten, de ‘verzadigingshormonen’. De onderstaande afbeelding laat een vereenvoudigd overzicht zien van de hormonen die betrokken zijn bij de regulering van eetlust. Zo kun je zien dat het hongerhormoon wordt vrijgegeven in de maag en verschillende verzadigingshormonen worden vrijgegeven in de darmen, de alvleesklier en het vetweefsel. 

Wanneer we vol zitten, vermindert de maag ons verlangen om te eten door minder van het hongerhormoon te produceren. Tegelijkertijd stijgen de niveaus van onze verzadigingshormonen na een maaltijd en bereiken ze na zo’n 30 tot 60 minuten een piek. Op deze manier krijgen onze hersenen dus signalen om ons te laten stoppen met eten. Hoe snel de hersenen het signaal ontvangen dat je vol zit, verschilt sterk per persoon en kan door veel verschillende factoren worden beïnvloed.

De werking van onze hormonen verschilt niet alleen per persoon, maar ook per fase in je leven. Zo heeft een zwangerschap of menopauze bijvoorbeeld veel invloed op de hormoonhuishouding, maar kun je ook denken aan de invloed van bepaalde medicijnen, zoals prednison of antidepressiva. 

Hoe gewichtsverlies onze hormonen beïnvloedt

Wanneer we afvallen, verandert onze hormoonhuishouding met ons mee. Zo hebben verschillende onderzoeken aangetoond dat gewichtsverlies door een dieet voor hormonale veranderingen kan zorgen, waardoor na het gewichtsverlies weer een toename van gewicht ontstaat. Terwijl je dan dus heel erg je best doet om het gewichtsverlies te behouden, kom je juist aan. Als reactie op gewichtsverlies, neemt het hongerhormoon namelijk toe, nemen verzadigingshormonen af en gaat de rustverbranding in een spaarstand en neemt dit ook nog eens af. Deze veranderingen kunnen tot wel drie jaar duren en is een van de redenen waarom verloren kilo’s vaak toch weer terugkomen. Dit wordt ook wel het jojo-effect genoemd.  

Wist je dat dit zelfs bij 8 op de 10 mensen het geval is? Het is dus helemaal niet vreemd als je dit ervaart én er zijn manieren om ons gewicht toch te kunnen beheersen. Ben je benieuwd hoe? In dit artikel lees je meer over de verschillende behandelmethoden voor overgewicht.

Referenties
  • Proietto J. Chemische boodschappers: hoe hormonen ons een hongerig en vol gevoel geven. The Conversation 2015: https://theconversation.com/chemical-messengers-how-hormonen-make-us-feel-hungry-and-full-35545 [geraadpleegd juli 2019].
  • Berthoud H, Münzberg H, & Morrison, CD. De hersenen de schuld geven van obesitas: Integratie van hedonische en homeostatische mechanismen. Gastroenterology 2017; 152:1728–1738.
  • Hall KD & Kahan S. Verloren kilo’s vasthouden en beheersen van obesitas op de lange termijn. Med Clin N Am 2018; 102:183-197.
  • Purcell, K et al. Het effect van gewichtsverlies op de beheersing van het gewicht op de lange termijn: een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek. Lancet Diabetes Endocrinol 2014; 2:954-962.

Gerelateerde artikelen

Hoe hormonen jouw eetlust en eetgedrag sturen
Hormonen | 5 min. leestijd

Hoe hormonen jouw eetlust en eetgedrag sturen

Je hormonen helpen je om je eetlust onder controle te houden. Waarbij ieder lichaam anders werkt en hormonen ook nog eens door ontzettend veel factoren kunnen worden beïnvloed.

Hoe hormonen jouw eetlust en eetgedrag sturen
Hormonen | 5 min. leestijd

Hoe hormonen jouw eetlust en eetgedrag sturen

Je hormonen helpen je om je eetlust onder controle te houden. Waarbij ieder lichaam anders werkt en hormonen ook nog eens door ontzettend veel factoren kunnen worden beïnvloed.

Hoe hormonen jouw eetlust en eetgedrag sturen
Hormonen | 5 min. leestijd

Hoe hormonen jouw eetlust en eetgedrag sturen

Je hormonen helpen je om je eetlust onder controle te houden. Waarbij ieder lichaam anders werkt en hormonen ook nog eens door ontzettend veel factoren kunnen worden beïnvloed.