Τα ψευδεπίγραφα φάρμακα, που μερικές φορές αποκαλούνται και παραποιημένα φάρμακα, μπορεί να έχουν δυνητικά επικίνδυνες συνέπειες για την υγεία και αποτελούν μια αυξανόμενη πρόκληση για τη δημόσια υγεία. Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια εμπιστοσύνης στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει λάβει αναφορές απ’ όλο τον κόσμο για ψευδεπίγραφα φάρμακα, ενώ εκτιμάται ότι 1 στα 10 φαρμακευτικά προϊόντα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος είναι ψευδεπίγραφα ή υποβαθμισμένα. Το πρόβλημα αυτό δεν είναι καινούργιο. Τα ψευδεπίγραφα και υποβαθμισμένα φάρμακα έχουν μακρά ιστορία, με την προμήθεια ψευδεπίγραφων φαρμάκων κατά της ελονοσίας να χρονολογείται από τις αρχές του 17^ου αιώνα.

Εν μέσω της έξαρσης των ψευδεπίγραφων φαρμάκων για την παχυσαρκία, η ενημέρωση σχετικά με τα ψευδεπίγραφα φάρμακα μπορεί να προστατεύσει εσάς και τους ανθρώπους γύρω σας. Αυτό το άρθρο διερευνά γιατί τα ψευδεπίγραφα φάρμακα αποτελούν μεγάλο πρόβλημα, και σας δίνει πρακτικές συμβουλές για το πώς να μειώσετε τον κίνδυνο της έκθεσης σε αυτά για να προστατεύσετε την υγεία σας.

Τα φάρμακα περνούν από αυστηρές διαδικασίες δοκιμών και εγκρίσεων για να διασφαλιστεί ότι είναι ασφαλή για το κοινό και ότι αντιμετωπίζουν μια νόσο με τον επιθυμητό τρόπο. Υπάρχουν πολλές υγειονομικές αρχές που διασφαλίζουν ότι κάθε προϊόν περνάει από αυτή τη διαδικασία και διανέμεται μόνο μέσω εγκεκριμένων και νόμιμων μεθόδων (για παράδειγμα, θεραπείες που χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή).

Τα ψευδεπίγραφα και παραποιημένα προϊόντα μιμούνται τα αυθεντικά, εγκεκριμένα φάρμακα, αλλά έχουν σκόπιμα λανθασμένη επιγραφή και αποφεύγουν τη διαδικασία έγκρισης. Μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τους παρακάτω διαφορετικούς ορισμούς:

• Ψευδεπίγραφα  φάρμακα: παρασκευάζονται από κάποιον άλλον εκτός του γνήσιου κατασκευαστή και δε συμμορφώνονται με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας/παραβιάζουν τη νομοθεσία περί εμπορικών σημάτων.

• Παραποιημένα φάρμακα: είναι φάρμακα που έχουν σχεδιαστεί για να μιμούνται τα αυθεντικά, εγκεκριμένα φάρμακα.

• Υποβαθμισμένα φάρμακα: πρόκειται για εγκεκριμένα φαρμακευτικά προϊόντα που δεν ανταποκρίνονται είτε στα πρότυπα ποιότητας είτε στις προδιαγραφές τους, ή και στα δύο. Για παράδειγμα, όταν ένα γνήσιο φάρμακο κλαπεί, αποθηκευτεί ακατάλληλα και στη συνέχεια μεταπωληθεί.

Τα ψευδεπίγραφα φάρμακα μπορεί να πωλούνται στο διαδίκτυο ή σε άλλες μη εγκεκριμένες πλατφόρμες και συχνά δεν απαιτούν συνταγή ή συμβουλευτική με επαγγελματία υγείας για να αγοραστούν. Ανάλογα με τον τόπο απόκτησης του φαρμάκου, μπορεί επίσης να υπάρχει σημαντική διαφορά τιμής μεταξύ των ψευδεπίγραφων και των αυθεντικών φαρμάκων.

Ένα καλά σχεδιασμένο ψευδεπίγραφο προϊόν φαίνεται να είναι το ίδιο με το αυθεντικό, εγκεκριμένο φάρμακο. Ωστόσο, οι παραλλαγές στα δραστικά συστατικά- το μέρος του φαρμάκου που αντιμετωπίζει μια πάθηση- μπορεί να οδηγήσουν σε βλάβη. Οι παραλλαγές μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Λανθασμένες ποσότητες του γνήσιου, δραστικού συστατικού.

• Μη δοκιμασμένη δοσολογία του γνήσιου, δραστικού συστατικού. Για παράδειγμα, η ποσότητα ή η προτεινόμενη συχνότητα λήψης του φαρμάκου δεν έχει εγκριθεί επίσημα.

• Διαφορετικό δραστικό συστατικό.

• Ενεργά συστατικά που έχουν μεταφερθεί ή αποθηκευτεί με ακατάλληλο τρόπο

Λόγω της φύσης αυτών των προϊόντων, που παράγονται και διανέμονται μέσω μη εγκεκριμένων καναλιών, δεν μπορείτε να είστε σίγουροι για το περιεχόμενο ενός ψευδεπίγραφου φαρμάκου. Η λήψη αυτών των φαρμάκων μπορεί όχι μόνο να έχει ως αποτέλεσμα να μην λάβετε τη σωστή θεραπεία, αλλά μπορεί επίσης να σας εκθέσει σε τοξικά ή επιβλαβή συστατικά που, συνδυαστικά, μπορεί να έχουν επικίνδυνες συνέπειες για την υγεία σας.

Μπορεί να σας ανησυχεί η σκέψη ότι τα ψευδεπίγραφα φάρμακα μπορεί να βρεθούν μπροστά σας. Παρακάτω θα βρείτε μερικές συμβουλές για το πώς μπορείτε να προστατευτείτε από τα ψευδεπίγραφα προϊόντα:

1. Χρησιμοποιείτε μια αξιόπιστη πηγή;
   Το σημαντικότερο είναι ότι θα πρέπει να παίρνετε φάρμακα μόνο μέσω συνταγογράφησης από επαγγελματία υγείας και που διανέμονται από εγκεκριμένο προμηθευτή. Τα ψευδεπίγραφα προϊόντα πωλούνται συχνά σε ιστότοπους που δε συνδέονται με τον γνήσιο κατασκευαστή4.  Σημάδια που πρέπει να προσέξετε είναι οι ανεπιθύμητες αναδυόμενες διαφημίσεις, ασυνέπειες στην ορθογραφία ή τη μορφή κειμένου, ασυνήθιστες ηλεκτρονικές διευθύνσεις και πλατφόρμες πληρωμών.
   
   

2. Η συσκευασία και το φάρμακο φαίνονται όπως συνήθως;
   Τα ψευδεπίγραφα προϊόντα συχνά έχουν ορθογραφικά λάθη, οδηγίες που δεν είναι στη γλώσσα σας, συσκευασίες που δεν έχουν σφραγιστεί ή αλλαγές στην εμφάνιση του ίδιου του φαρμάκου- για παράδειγμα στη μυρωδιά, τη γεύση ή το χρώμα. Όλα αυτά αποτελούν ενδείξεις ότι το φάρμακο δεν είναι γνήσιο.
   
   

3. Χρειάζεται έγκυρη συνταγογράφηση;
   Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα θα πρέπει να λαμβάνονται μόνο κατόπιν σύστασης γιατρού, ο οποίος γνωρίζει το προσωπικό σας ιατρικό ιστορικό, έχει εξετάσει τους κινδύνους και τα οφέλη για εσάς και μπορεί να σας παράσχει πληροφορίες σχετικά με πιθανές παρενέργειες. Εάν μια διαδικτυακή πηγή πώλησης φαρμάκων δε χρειάζεται την επιβεβαίωση συνταγής, είναι πιθανό να μην είναι αξιόπιστη.

Εάν έχετε υποψίες ότι ένα φάρμακο δεν είναι αυθεντικό, μην το αγοράσετε ή το καταναλώσετε και μιλήστε με το γιατρό σας.

Η κάθε χώρα έχει διαφορετικές διαδικασίες ρύθμισης και έγκρισης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη διαθεσιμότητα κάποιων φαρμάκων σε ορισμένες χώρες και σε άλλες όχι- ακόμη και αν η ζήτηση για ένα προϊόν είναι μεγάλη. Αυτό δημιουργεί ευκαιρία στα ψευδεπίγραφα φάρμακα να καλύψουν αυτές τις ελλείψεις και ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να δελεαστούν από την υπόσχεση μιας εναλλακτικής λύσης από το διαδίκτυο, ειδικά αν δεν έχουν πλήρη επίγνωση των κινδύνων που συνεπάγεται η λήψη τους.

Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που απαιτούν έγκριση από επαγγελματία υγείας για να διανεμηθούν, αποτελούν στόχο για τους παρασκευαστές ψευδεπίγραφων φαρμάκων. Τα αυστηρά μέτρα που απαιτούν ένα φάρμακο να διανέμεται μόνο με ιατρική συνταγή, εφαρμόζονται για να σας κρατούν ασφαλείς. Αλλά δημιουργούν ευκαιρία για τα ψευδεπίγραφα φάρμακα να στοχεύσουν εκείνους που μπορεί να μην τα χρειάζονται.

Δεν πρέπει να λάβετε καμία θεραπεία, αν δεν το έχετε συζητήσει με το γιατρό σας. Εάν δυσκολεύεστε να βρείτε μια αξιόπιστη πηγή για ένα φάρμακο που χρειάζεστε, είναι καλύτερο να μιλήσετε με το γιατρό σας, ο οποίος μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε την καλύτερη λύση προστατεύοντας την υγεία και την ασφάλειά σας.