Η εξέταση των ριζών της λέξης «υπέρταση» μπορεί να βοηθήσει στην απομυθοποίηση του ιατρικού όρου που χρησιμοποιείται από τους επαγγελματίες υγείας για να περιγράψει την υψηλή αρτηριακή πίεση. Γλωσσικά μιλώντας, η λέξη μπορεί να αναλυθεί σε δύο μέρη: «υπέρ», που σημαίνει πάνω/άνω/πέρα και «τάση», που σημαίνει εξέλιξη προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση/κλίση/προδιάθεση. Με την υπέρταση, η αρτηριακή σας πίεση βρίσκεται «πάνω» από τα υγιή επίπεδα, γεγονός που με τη σειρά του προκαλεί πίεση στα αιμοφόρα αγγεία σας.

Υπάρχουν ορισμένες καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε ξαφνική ανάπτυξη υψηλής αρτηριακής πίεσης, όπως ορισμένοι καρκίνοι ή νοσήματα που στενεύουν τις αρτηρίες, οι οποίες μεταφέρουν το αίμα στο σώμα σας. Αυτό ονομάζεται δευτεροπαθής υπέρταση, καθώς επακολουθεί μιας άλλης πάθησης.

Ωστόσο, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων (85-95%), δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος που να μπορεί να εντοπιστεί ως αιτία της υψηλής αρτηριακής πίεσης.  Αυτή ονομάζεται πρωτοπαθής ή ιδιοπαθής υπέρταση, η οποία συνήθως αναπτύσσεται αργά και με την πάροδο πολλών ετών.

Παρόλο που δεν υπάρχει μία και μοναδική αναγνωρίσιμη αιτία για την ιδιοπαθή υπέρταση, τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η παχυσαρκία πιθανόν να ευθύνεται για τα τρία τέταρτα αυτών των περιπτώσεων.

Η παχυσαρκία θεωρείται ότι οδηγεί σε αυξημένη αρτηριακή πίεση, με διάφορους πιθανούς τρόπους:

• Το υπερβάλλον βάρος μπορεί να προκαλέσει στρες στον οργανισμό, πυροδοτώντας μια αντίδραση «φυγής ή πάλης» (fight or flight) -ιατρικά γνωστή ως συμπαθητικό νευρικό σύστημα.

• Μπορεί να αλλάξει την ισορροπία των ορμονών στο σώμα, η οποία ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση.

• Μπορεί να επιβαρύνει τα νεφρά σας, τα οποία παίζουν ρόλο στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε υγιή επίπεδα.

• Μπορεί επίσης να προκαλέσει σχεδόν μη ανιχνεύσιμα επίπεδα φλεγμονής σε όλο το σώμα, ασκώντας πίεση στα αιμοφόρα αγγεία.

Ενώ τόσο η υψηλή αρτηριακή πίεση, όσο και η παχυσαρκία, αυξάνουν ανεξάρτητα τον κίνδυνο καρδιακής νόσου, καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου, οι έρευνες δείχνουν ότι ο συνδυασμός των δύο καταστάσεων αυξάνει περαιτέρω τον κίνδυνο.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση δεν εμφανίζουν συμπτώματα, ακόμη και αν οι τιμές της πίεσής τους θα μπορούσαν να θεωρηθούν επικίνδυνα υψηλές. Έτσι, εάν ζείτε με παχυσαρκία ή με άλλους παράγοντες κινδύνου για υψηλή αρτηριακή πίεση, η μέτρηση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης από έναν επαγγελματία υγείας τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, αποτελεί σημαντικό μέρος της συνολικής φροντίδας για την υγεία σας.

Στις περισσότερες χώρες, ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να ελέγξει την αρτηριακή σας πίεση. Σε ορισμένες χώρες, τα φαρμακεία διαθέτουν επίσης μηχανήματα μέτρησης της αρτηριακής πίεσης, για τον έλεγχο της αρτηριακής σας πίεσης εντός του φαρμακείου.

Το να γνωρίζετε αν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση είναι σημαντικό ώστε να λάβετε μέτρα για τη διαχείριση της πάθησης και για να προσπαθήσετε να μειώσετε τον συνολικό κίνδυνο καρδιακής νόσου, καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου, σε συνεννόηση με την ιατρική σας ομάδα.

Παρόλο που δεν υπάρχει «θεραπεία» για την υψηλή αρτηριακή πίεση, υπάρχουν πολλά ευρέως διαθέσιμα φάρμακα. Η υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών στον τρόπο ζωής (π.χ. να μην καπνίζετε, ισορροπημένη διατροφή και άσκηση) μπορεί να βοηθήσουν και να αποτρέψουν την υψηλή αρτηριακή πίεση.

Εάν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο δίνει αγώνα με το βάρος, δε σημαίνει ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι αναπόφευκτη. Αλλά είναι καλύτερο να μετράτε τακτικά τις τιμές σας με έναν επαγγελματία υγείας, για να λάβετε τυχόν πρόσθετα μέτρα για τη φροντίδα της υγείας σας.