Go to the page content
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

Ποια είναι η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και σακχαρώδους διαβήτη;

Η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 είναι αποδεδειγμένη, καθώς οι δύο νόσοι αναφέρονται ως συνοδές παθήσεις.

5 λεπτά ανάγνωσης
Woman speaking to doctor

 Στη φωτογραφία απεικονίζονται μοντέλα

Τι είναι η ινσουλίνη;

Η ινσουλίνη είναι μια φυσική ορμόνη που ρυθμίζει τη γλυκόζη του αίματος στο σώμα. Η παχυσαρκία, ιδίως η κατανομή του κοιλιακού λίπους, μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη- μια κατάσταση που το σώμα δε μπορεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη ή δε μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά την ινσουλίνη που παράγει. Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.

Η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για τον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών. Επομένως, η μειωμένη λειτουργία της ινσουλίνης που συνοδεύει τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 αυξάνει τον κίνδυνος παχυσαρκίας.

Λόγω της σημαντικής αλληλοεπικάλυψης αυτών των δύο νόσων, έχουν και κοινές αλλαγές στον τρόπο ζωής ως προς την αντιμετώπιση. Απαιτείται αλλαγή στη διατροφή και σωματική άσκηση, για να τεθούν υπό έλεγχο. Ενώ οι παράγοντες του τρόπου ζωής παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και του σακχαρώδους διαβήτη, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτούνται και άλλες παρεμβάσεις, όπως η φαρμακευτική αγωγή.

Ατομικός κίνδυνος για παχυσαρκία

Η παχυσαρκία γίνεται όλο και πιο συχνή, και προβλέπεται ότι μέχρι το 2035 σχεδόν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν με παχυσαρκία. Η παχυσαρκία δημιουργείται λόγω του περιττού λίπους και έχει τη μορφή χρόνιας νόσου ή μακροχρόνιας πάθησης.

Η παχυσαρκία φέρει συχνά το στίγμα μιας νόσου που θεωρείται ασθένεια του τρόπου ζωής. Ωστόσο, ο τρόπος ζωής αποτελεί μόνο ένα μέρος αυτής της εξίσωσης. Το σώμα, ο μεταβολισμός και η γενετική του καθενός αποτελούν μία μοναδική εξίσωση. Η επιστήμη μας έχει προσφέρει καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η διαφορετική γενετική προδιαθέτει φυσικά τον αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας.

Η παχυσαρκία όχι μόνο αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αλλά είναι επίσης πιθανό να αυξήσει τον ρυθμό εξέλιξης του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Ως εκ τούτου, η διατήρηση ενός υγιούς βάρους και η αποφυγή της αύξησης βάρους είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση και την πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη. Κάθε ημέρα που περνάει και ένα άτομο ζει με περιττό βάρος, αυξάνει τον κίνδυνο δυσμενών καρδιαγγειακών συμβάντων, όπως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο.

Είναι η παχυσαρκία γενετική;

Πότε το υπερβολικό βάρος γίνεται παχυσαρκία;

Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια, πολύπλοκη νόσος στην οποία το μη φυσιολογικό ή υπερβολικό σωματικό λίπος βλάπτει την υγεία, αυξάνει τον κίνδυνο μακροχρόνιων ιατρικών επιπλοκών και μειώνει τη διάρκεια ζωής. Η παχυσαρκία ορίζεται με τη χρήση του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ= βάρος/ύψος2). Ως παχυσαρκία ορίζεται ο ΔΜΣ που υπερβαίνει τα 30 kg/m2 και κατηγοριοποιείται σε τάξης 1 (30-34,9), τάξης 2 (35-39,9) και τάξης 3 (≥ 40). Σε επίπεδο πληθυσμού, οι επιπλοκές υγείας από το περιττό σωματικό λίπος αυξάνονται όσο αυξάνεται ο ΔΜΣ.

Ο ΔΜΣ αποτελεί εργαλείο για την εκτίμηση του σωματικού λίπους και τον έλεγχο της παχυσαρκίας και των κινδύνων υγείας. Μπορεί να υπολογιστεί με έναν μετρητή ΔΜΣ και κατηγοριοποιεί τους ανθρώπους ως ελλιποβαρείς, υπέρβαρους και παχύσαρκους, με βάση το ύψος και το βάρος τους. Ο ΔΜΣ υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά με το ύψος σε μέτρα και στη συνέχεια συγκρίνοντας το αποτέλεσμα με τις κατηγορίες ΔΜΣ. Ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) μπορεί επίσης να συσχετιστεί με τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Υπάρχουν έξι κατηγορίες βάρους με βάση το ΔΜΣ:

Ελλιποβαρές κάτω από 18.5
Κανονικό 18.5 - 24.9
Υπέρβαρο 25 - 29.9
Παχυσαρκία Τάξης Ι 30.0 – 34.9
Παχυσαρκία Τάξης II 35.0 – 39.9
Παχυσαρκία Τάξης III Πάνω από 40

Βρείτε τον ΔΜΣ σας

Μετρικό Αγγλοσαξονικό
Μετρικό / Αγγλοσαξονικό

Τα άτομα που ανήκουν στην κατηγορία των υπέρβαρων, θα πρέπει να συζητήσουν με το γιατρό τους για το πώς μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη ή ενδεχομένως να αποτρέψουν την παχυσαρκία. Εάν ανήκετε στην κατηγορία παχυσαρκίας I, II ή III, θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας για τη διαχείριση της παχυσαρκίας και του κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο παχυσαρκίας & σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2

Η διατροφή και η σωματική άσκηση αποτελούν βασικές συστάσεις για τη μείωση του κινδύνου ή την επιβράδυνση της εξέλιξης της παχυσαρκίας και του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Ενώ η διαχείριση βάρους και η διατροφή μπορεί συχνά να φαίνονται απλές σαν διαδικασία, σπάνια αποδεικνύονται τόσο απλές στην πράξη. Αυτό που λειτουργεί για ένα άτομο, μπορεί να μη λειτουργεί το ίδιο αποτελεσματικά για ένα άλλο.

Οι γενετικές μας παραλλαγές υποδεικνύουν ότι ο καθένας μας αποθηκεύει και ξοδεύει ενέργεια με διαφορετικό τρόπο. Ακόμα και όταν προσπαθούμε να βελτιώσουμε την υγεία μας, το σώμα και ο μεταβολισμός μας αντιδρούν διαφορετικά όσο αλλάζουν τα επίπεδα της φυσικής μας κατάστασης. Πράγμα που σημαίνει ότι η προσέγγισή μας, και συχνά η διατροφή μας, μπορεί επίσης να χρειαστεί διαφοροποίηση.

Η ικανότητά μας να κάνουμε υγιεινές επιλογές- όπως το να έχουμε πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα και να τα αγοράζουμε οικονομικά ή να έχουμε χρόνο και ενέργεια για σωματική άσκηση- συνδέεται άμεσα με την οικονομία, τις συνθήκες διαβίωσής μας και το περιβάλλον στο οποίο ζούμε.

Δεν υπάρχει μία λύση που να ταιριάζει σε όλους όσον αφορά την υγεία. Αυτό που είναι σωστό στην αρχή ενός ταξιδιού, μπορεί να μην είναι σωστό για τη συνέχεια. Έτσι, πρέπει να βρείτε τη σωστή λύση ή αλλαγή που να κάνει για εσάς. Κανείς δεν μπορεί να πετύχει τα πάντα σε μια μέρα, οπότε ξεκινήστε με ό,τι είναι διαχειρίσιμο και προσπαθήστε για ρεαλιστικούς στόχους βελτίωσης.

Και να θυμάστε, κανείς δεν χρειάζεται να είναι μόνος του σε αυτό το ταξίδι. Εκτός από τις παρακάτω συμβουλές, η αφετηρία σας θα πρέπει πάντα να είναι να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού σας.

 

ΞΕΡΑΤΕ ΟΤΙ...

Η πιθανότητα να κληρονομήσει κανείς την παχυσαρκία μέσω γενετικής εκτιμάται μεταξύ 40-70%;

-McPherson R. «Γενετικοί παράγοντες της παχυσαρκίας»

Διατροφή

Ενώ η διατροφή αποτελεί βασικό παράγοντα υγείας για όλους, ανεξάρτητα από το μέγεθος σώματος, δεν υπάρχει ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής που να ταιριάζει σε όλους. Θα πρέπει να επιλέξετε ένα διατροφικό πλάνο που υποστηρίζει την καλύτερη δυνατή υγεία σας και που μπορείτε να διατηρήσετε μακροπρόθεσμα.

Οι βραχυπρόθεσμες δίαιτες ή ο αυστηρός περιορισμός της ποσότητας που τρώτε μπορεί να προκαλέσει μεταβολική προσαρμογή, η οποία μπορεί να καταστήσει δύσκολη τη διατήρηση της απώλειας βάρους μετά από περίοδο δίαιτας.

Συζητήστε με έναν επαγγελματία υγείας για το πώς ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής μπορεί να σας βοηθήσει να υποστηρίξετε τους στόχους για την υγεία σας. Επισκεφθείτε έναν επαγγελματία διαιτολόγο για εξατομικευμένη προσέγγιση και υποστήριξη.

Διαβάστε περισσότερα για τη διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη και της παχυσαρκίας:

Πώς να διαχειριστείτε τον σακχαρώδη διαβήτη με διατροφή

Πρόγραμμα διαχείρισης της παχυσαρκίας: Πώς να βρείτε τις καλύτερες ασκήσεις για σας

Σακχαρώδης διαβήτης & παχυσαρκία- τι πρέπει να γνωρίζετε

Άσκηση

Η μέτρια άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, πέντε φορές την εβδομάδα, συνίσταται για όλους. Όχι μόνο για τη διαχείριση του βάρους και του σακχάρου στο αίμα, αλλά και για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Για ορισμένους ανθρώπους αυτό μπορεί να είναι προπόνηση υψηλής έντασης, ενώ για άλλους μπορεί να είναι ήπια γιόγκα.

Ο καθένας είναι διαφορετικός και το επίπεδο σωματικής άσκησης πρέπει να είναι εφικτό για την υπάρχουσα φυσική κατάσταση. Η υπερβολική προσπάθεια μπορεί να οδηγήσει πολύ σύντομα σε τραυματισμό ή εξάντληση. Το κίνητρο τείνει επίσης να είναι πιο βιώσιμο με σταδιακή πρόοδο.

Αν δεν έχετε ασκηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ξεκινήστε με κάτι ήπιο, όπως ένας καθημερινός περίπατος σε ένα κοντινό πάρκο. Αυξήστε την απόσταση και τον ρυθμό από εβδομάδα σε εβδομάδα, ώστε να διατηρείτε τον σφυγμό σας σε υψηλά επίπεδα και να βελτιώνετε σταδιακά την αερόβια αντοχή σας. Το σημαντικό είναι να διατηρήσετε την πρόοδο. Όσο βελτιώνεται η φυσική σας κατάσταση, τόσο θα βελτιώνεται και ο μεταβολισμός σας. Για να συνεχίσετε να βελτιώνετε την υγεία σας, θα πρέπει να αυξήσετε σταδιακά την ένταση της σωματικής άσκησης.

Η τακτική άσκηση προσφέρει ένα ευρύ φάσμα οφελών για την υγεία των ενηλίκων σε όλες τις κατηγορίες ΔΜΣ, ακόμη και χωρίς απώλεια βάρους. Η αερόβια άσκηση και η άσκηση αντιστάσεων μπορούν να ευνοήσουν τη διατήρηση ή τη βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας, της κινητικότητας, της δύναμης και της μυϊκής μάζας κατά τη διάρκεια της διαχείρισης βάρους.

Διαβάστε περισσότερα για τη διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη και της παχυσαρκίας:

Πρόγραμμα διαχείρισης της παχυσαρκίας: Πώς να βρείτε τις καλύτερες ασκήσεις για εσάς

Πώς να διαχειριστείτε τον σακχαρώδη διαβήτη μέσω της άσκησης

Ψυχολογικοί παράγοντες

Η κατάθλιψη και η αϋπνία μπορούν να συσχετιστούν με την αύξηση βάρους. Η υγεία του σώματος και του μυαλού είναι άρρηκτα συνδεδεμένες- όταν το ένα αρχίζει να ολισθαίνει, μπορεί αναπόφευκτα να επηρεάσει και το άλλο.

Μπορεί επίσης να είναι δύσκολο να εντοπίσετε την ακριβή αιτία των ψυχολογικών συμπτωμάτων ή να κάνετε αλλαγές από μόνοι σας. Γι' αυτό είναι σκόπιμο να ζητήσετε καθοδήγηση από το γιατρό σας εάν τα προβλήματα επιμένουν.

8 τρόποι για να διαχειριστείτε το άγχος και να ξεπεράσετε τα ψυχολογικά εμπόδια στην απώλεια βάρους

Μιλάτε πάντα με το γιατρό σας

Η παχυσαρκία είναι πολύπλοκη και δύσκολα διαχειρίσιμη. Ζητήστε τη συμβουλή του γιατρού σας για αλλαγές στον τρόπο ζωής σας και για να κατανοήσετε καλύτερα τη διαθέσιμη υποστήριξη.

Διάγνωση και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας: Γιατί είναι σημαντική

Βιβλιογραφικές αναφορές:
  • Akın S, Bölük C. Prevalence of comorbidities in patients with type-2 diabetes  mellitus. Prim Care Diabetes. 2020 Oct;14(5):431-434. doi: 10.1016/j. pcd.2019.12.006. Epub 2020 Jan 2. PMID: 31902582.
  • Khaodhiar L, McCowen KC, Blackburn GL. Obesity and its comorbid conditions.  ClinCornerstone. 1999;2(3):17-31. doi: 10.1016/s1098-3597(99)90002-9. PMID:10696282.
  • Abdullah, Asnawi et al. “The magnitude of association between overweight and obesity and the risk of diabetes: a meta-analysis of prospective cohort studies.” Diabetes research and clinical practice vol. 89,3 (2010): 309-19. doi:10.1016/j. diabres.2010.04.012
  • Wilcox G. Insulin and insulin resistance. Clin Biochem Rev. 2005 May;26(2):19-39. PMID: 16278749; PMCID: PMC1204764.
  • Westphal SA. Obesity, abdominal obesity, and insulin resistance. Clin Cornerstone. 2008;9(1):23-29; discussion 30-1. doi: 10.1016/s1098-3597(08)60025-3. PMID:19046737.
  • Leitner DR, Frühbeck G, Yumuk V, Schindler K, Micic D, Woodward E, Toplak H. Obesity and Type 2 Diabetes: Two Diseases with a Need for Combined Treatment Strategies - EASO Can Lead the Way. Obes Facts. 2017;10(5):483- 492. doi:10.1159/000480525. Epub 2017 Oct 12. PMID: 29020674; PMCID: PMC5741209.
  • World Obesity Federation. World Obesity Atlas 2023. https://data.worldobesity. org/publications/?cat=19. Last accessed: June 2025.
  • Kelly T, Yang W, Chen CS, Reynolds K, He J. Global burden of obesity in 2005 and projections to 2030. Int J Obes (Lond). 2008 Sep;32(9):1431-7. doi:10.1038/ ijo.2008.102. Epub 2008 Jul 8. PMID: 18607383.
  • Bouchard C. Genetics of Obesity: What We Have Learned Over Decades of Research. Obesity (Silver Spring). 2021 May;29(5):802-820. doi: 10.1002/ oby.23116. PMID: 33899337.
  • DeJesus RS, Breitkopf CR, Rutten LJ, Jacobson DJ, Wilson PM, Sauver JS. Incidence Rate of Prediabetes Progression to Diabetes: Modeling an Optimum Target Group for Intervention. Popul Health Manag. 2017 Jun;20(3):216-223. doi: 10.1089/pop.2016.0067. Epub 2016 Sep 30. PMID: 27689627.
  • Ross SA, Dzida G, Vora J, Khunti K, Kaiser M, Ligthelm RJ. Impact of weight gain on outcomes in type 2 diabetes. Curr Med Res Opin. 2011 Jul;27(7):1431-8. doi:10.1185/03007995.2011.585396. Epub 2011 May 23. PMID: 21599553.
  • Ardisson Korat AV, Willett WC, Hu FB. Diet, lifestyle, and genetic risk factors for type 2 diabetes: a review from the Nurses’ Health Study, Nurses’ Health Study 2, and Health Professionals’ Follow-up Study. Curr Nutr Rep. 2014 Dec 1;3(4):345 doi:10.1007/s13668-014-0103-5. PMID: 25599007; PMCID: PMC4295827.
  • Wharton S, Lau DCW, Vallis M, et al. Obesity in adults: a clinical practice guideline. CMAJ. 2020;192(31):E875-E891. doi:10.1503/cmaj.191707.
  • Ganz ML, Wintfeld N, Li Q, Alas V, Langer J, Hammer M. The association of body mass index with the risk of type 2 diabetes: a case-control study nested in an electronic health records system in the United States. Diabetol Metab Syndr. 2014 Apr 3;6(1):50. doi: 10.1186/1758-5996-6-50. PMID: 24694251; PMCID:PMC3976458.
  • Bao W, Yeung E, Tobias DK, Hu FB, Vaag AA, Chavarro JE, Mills JL, Grunnet LG, Bowers K, Ley SH, Kiely M, Olsen SF, Zhang C. Long-term risk of type 2 diabetes mellitus in relation to BMI and weight change among women with a history of gestational diabetes mellitus: a prospective cohort study. Diabetologia. 2015 Jun;58(6):1212-9. doi: 10.1007/s00125-015-3537-4. Epub 2015 Mar 22. PMID:25796371; PMCID: PMC4629783.
  • Centers for Disease Control and Prevention. Healthy Weight, Nutrition, and Physical Activity – Assessing Your Weight. https://www.cdc.gov/healthyweight/ assessing/. Last accessed: June 2025.
  • Bouchard C, Pérusse L, Dériaz O, Després JP, Tremblay A. Genetic influences on energy expenditure in humans. Crit Rev Food Sci Nutr. 1993;33(4-5):345-50. doi:10.1080/10408399309527631. PMID: 8357495.
  • Morris C, Grada CO, Ryan M, Roche HM, De Vito G, Gibney MJ, Gibney ER, Brennan L. The relationship between aerobic fitness level and metabolic profiles in healthy adults. Mol Nutr Food Res. 2013 Jul;57(7):1246-54. doi: 10.1002/mnfr.201200629. Epub 2013 Mar 15. PMID: 23505034.
  • Pechey R, Monsivais P. Socioeconomic inequalities in the healthiness of food choices: Exploring the contributions of food expenditures. Prev Med. 2016 Jul;88:203-9. doi: 10.1016/j.ypmed.2016.04.012. Epub 2016 Apr 16. PMID:27095324; PMCID: PMC4910945.
  • McPherson R. Genetic contributors to obesity. Can J Cardiol. 2007 Aug;23 Suppl A(Suppl A):23A-27A. doi: 10.1016/s0828-282x(07)71002-4. PMID: 17668084; PMCID:PMC2787002.
  • Hall KD, Kahan S. Maintenance of Lost Weight and Long-Term Management of Obesity. Med Clin North Am. 2018 Jan;102(1):183-197. doi: 10.1016/j.mcna.2017.08.012. PMID: 29156185; PMCID: PMC5764193.
  • Tian D, Meng J. Exercise for Prevention and Relief of Cardiovascular Disease: Prognoses, Mechanisms, and Approaches. Oxid Med Cell Longev. 2019 Apr 9;2019:3756750. doi: 10.1155/2019/3756750. PMID: 31093312; PMCID:PMC6481017.
  • Moghetti P, Bacchi E, Brangani C, Donà S, Negri C. Metabolic Effects of Exercise. Front Horm Res. 2016;47:44-57. doi: 10.1159/000445156. Epub 2016 Jun 27. PMID:27348753.
  • Blaine B. Does depression cause obesity?: A meta-analysis of longitudinal studies of depression and weight control. J Health Psychol. 2008 Nov;13(8):1190-7. doi:10.1177/1359105308095977. PMID: 18987092.
  • Cooper CB, Neufeld EV, Dolezal BA, Martin JL. Sleep deprivation and obesity in adults: a brief narrative review. BMJ Open Sport Exerc Med. 2018 Oct 4;4(1):e000392. doi: 10.1136/bmjsem-2018-000392. PMID: 30364557; PMCID: PMC6196958.
Σας φάνηκε χρήσιμο το άρθρο;

Μπορεί επίσης να σας αρέσει