Από τη μία πλευρά, η παχυσαρκία είναι μια ετερογενής νόσος, που σημαίνει ότι διαφέρει από άτομο σε άτομο. Η κατανόηση αυτού του γεγονότος είναι σημαντική, καθώς μπορεί να εξηγήσει γιατί το σώμα σας μπορεί να συμπεριφέρεται διαφορετικά από το σώμα κάποιου άλλου που μπορεί να διαχειρίζεται το βάρος του με τον ίδιο τρόπο. 

Από την άλλη, το πρότυπο απώλειας βάρους που βιώνουν οι άνθρωποι που προσπαθούν να χάσουν βάρος είναι απίστευτα παρόμοιο και προβλέψιμο. Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεκινούν χάνοντας γρήγορα ένα μεγάλο μέρος του σωματικού τους βάρους. Αυτό ακολουθείται στη συνέχεια από μια περίοδο που φτάνουν σε ένα πλατό βάρους, κατά την οποία ο ρυθμός απώλειας βάρους επιβραδύνεται σημαντικά.

Πριν προσπαθήσετε να καταλάβετε γιατί η διαδικασία απώλειας βάρους μπορεί να επιβραδύνεται και να «κολλάει», μπορεί να είναι χρήσιμο να μάθετε τους βιολογικούς παράγοντες πίσω από την παχυσαρκία. Με έναν απλό τρόπο, το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια για να μας κρατήσει στη ζωή. Αυτήν την παίρνουμε από τις τροφές που καταναλώνουμε, μέρος των οποίων αποθηκεύει το σώμα μας ως λίπος. Ο ρυθμός με τον οποίο το σώμα μας χρησιμοποιεί αυτό το επιπλέον λίπος εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Οι συμπεριφορικοί και οι περιβαλλοντικοί αναφέρονται συχνά ως οι πιο συνηθισμένοι, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν και άλλοι πολύπλοκοι παράγοντες που παίζουν ρόλο.

Η σύνδεση της παχυσαρκίας και αυτών των σύνθετων παραγόντων επηρεάζει το γιατί η απώλεια βάρους συχνά δεν είναι γραμμική, δηλαδή γιατί μπορεί να αντιμετωπίσετε κωλύματα στο ταξίδι σας για τη διαχείριση βάρους.

Ποιοι άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να επηρεάσουν το ρυθμό με τον οποίο χάνετε βάρος;

Γνωρίζατε ότι η παχυσαρκία έχει γενετική προδιάθεση για το 40-70% των ατόμων που ζουν με τη νόσο; Τα γονίδιά σας μπορούν να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος και το κεντρικό νευρικό σας σύστημα (ΚΝΣ) στέλνει και λαμβάνει σήματα που υποδεικνύουν θετικά συναισθήματα μετά το φαγητό- αν αισθάνεστε χορτάτοι και ικανοποιημένοι. Τα γονίδιά σας μπορούν επίσης να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας θα αντιδράσει σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Αυτό ονομάζεται φαινότυπος και αποτελεί επί του παρόντος κεντρικό σημείο εστίασης της έρευνας των ειδικών της παχυσαρκίας. Ένα παράδειγμα αυτού είναι το κατά πόσον έχετε επιπλέον βάρος γύρω από το στομάχι. 

Για τους περισσότερους ανθρώπους, η παχυσαρκία προκαλείται από την ανάπτυξη πολλαπλών γονιδίων που συνεργάζονται για να αυξήσουν την πιθανότητα παχυσαρκίας σε ένα άτομο, και όχι από μια μεμονωμένη γονιδιακή μετάλλαξη.

Τα σήματα που λαμβάνει ο εγκέφαλός σας για να δηλώσει το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού, υπαγορεύονται από ορμόνες σε διάφορα μέρη του σώματος. Για παράδειγμα, οι ορμόνες στο στομάχι (γκρελίνη) αντανακλούν το αίσθημα της πείνας, ενώ οι ορμόνες στα λιποκύτταρα (λεπτίνη) ελέγχουν ή αναστέλλουν το αίσθημα της πείνας.

Σε ορισμένα άτομα που ζουν με παχυσαρκία, η λεπτίνη δε λειτουργεί σωστά, οδηγώντας σε αύξηση του αισθήματος πείνας.

Ανεξάρτητα από την ένταση της προσπάθειας απώλειας βάρους, πολλοί άνθρωποι θα βιώσουν μια περίοδο που θα φτάσουν σε ένα «πλατό» στο ταξίδι τους. Χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη, αυτό μπορεί να είναι αποθαρρυντικό και δύσκολο στην κατανόηση.  

Όταν ξεκινάει ένα ταξίδι διαχείρισης βάρους, συνιστάται συνήθως η μείωση του αριθμού των θερμίδων που προσλαμβάνετε. Η μείωση της πρόσληψης θερμίδων μπορεί να οδηγήσει αρχικά σε σημαντική απώλεια βάρους, ειδικά όταν συνδυάζεται με σωματική άσκηση. Για τα άτομα που ζουν με υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία, συνιστώνται οι γρήγοροι περίπατοι, τέσσερις φορές την εβδομάδα.

Καθώς συνεχίζετε το ταξίδι σας, μπορεί να διαπιστώσετε ότι ο ρυθμός απώλειας βάρους δεν παραμένει στα ίδια επίπεδα. Στην πραγματικότητα, για τους περισσότερους η απώλεια βάρους σταματάει και μπορεί ακόμη και να παρατηρήσετε αύξηση του βάρους σας. Όλα αυτά έχουν να κάνουν με τις ορμόνες.

Καθώς μειώνετε την πρόσληψη θερμίδων, η ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για την απώλεια βάρους μειώνεται με μικρότερο ρυθμό. Επιπλέον, το επίπεδο πείνας που αισθάνεστε (η όρεξη) αυξάνεται. Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο βάρος χάνετε, τόσο ισχυρότερα είναι τα σήματα του εγκεφάλου που σας κάνουν να αισθάνεστε πείνα. Στην ουσία, η απώλεια βάρους προκαλεί εσωτερικές ορμονικές αλλαγές που ενθαρρύνουν την επαναπρόσληψη βάρους. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό μπορεί να κάνει ένα άτομο να αισθανθεί ότι δίνει μια δύσκολη μάχη.

Τα καλά νέα είναι ότι με τη σωστή ομάδα διαχείρισης βάρους, το πλατό απώλειας βάρους μπορεί να ξεπεραστεί. Εξερευνήστε αυτόν τον ιστότοπο για υποστήριξη σχετικά με το πώς να κάνετε τις σωστές συζητήσεις με την ομάδα υγείας σας.