Ευτυχώς, αυτή η πορεία αλλάζει με την υιοθέτηση της «ανθρωποκεντρικής γλώσσας», με πρωτεργάτη την κοινότητα της παχυσαρκίας.

Αυτό το άρθρο προσπαθεί να εξηγήσει την έννοια της «ανθρωποκεντρικής γλώσσας» και πώς η μείωση του στίγματος βάρους μπορεί να βοηθήσει περισσότερους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στην υποστήριξη και τη φροντίδα που χρειάζονται.

Με απλά λόγια, η γλώσσα με επίκεντρο τον άνθρωπο είναι ένας τρόπος περιγραφής κάποιου ατόμου (ή μιας διάγνωσης), που βάζει πρώτα τον άνθρωπο και όχι τη νόσο.

Συνήθως, στα αγγλικά, ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να περιγράψουμε κάποιον με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) άνω του 30 είναι «παχύσαρκος». Παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι που χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο- συμπεριλαμβανομένων των γιατρών- δεν έχουν κακή πρόθεση, η χρήση όρων όπως «παχύσαρκος», «νοσηρά παχύσαρκος» και «παχύς» αποτελεί προκατάληψη βάρους. Αυτό συμβαίνει επειδή μειώνει ένα άτομο λόγω της ασθένειάς του.  

Η «ανθρωποκεντρική γλώσσα» δεν είναι μια καινούργια έννοια, απλώς δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί ευρέως για την παχυσαρκία. Στην πραγματικότητα, το κίνημα «πρώτα ο άνθρωπος» εισήχθη το 1974 και στη συνέχεια υποστηρίχθηκε ευρέως από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, θα ήταν πολύ ασυνήθιστο να ακούσουμε κάποιον να λέει ότι «ο καρκινοπαθής άνθρωπος» είχε ραντεβού στο νοσοκομείο, όταν πρόκειται για κάποιον με καρκίνο. Αντίθετα θα έλεγε ότι «ο άνθρωπος με καρκίνο» είχε ραντεβού στο νοσοκομείο. Προσφάτως, η βιβλιογραφία και η επικοινωνία στον τομέα της υγείας έχουν αποστασιοποιηθεί από τη χρήση του όρου «διαβητικός» όταν περιγράφεται κάποιο άτομο με σακχαρώδη διαβήτη. Αντ' αυτού, θα ακούσετε ανθρώπους να λένε «ζει με σακχαρώδη διαβήτη».

Λοιπόν, τι μπορείτε να πείτε αντί της λέξης «παχύσαρκος»; Ο πιο αποδεκτός τρόπος για να μιλήσετε για την παχυσαρκία, είναι να περιγράψετε κάποιον ως «άτομο που ζει με παχυσαρκία». Αυτό ενισχύει την πεποίθηση ότι η παχυσαρκία είναι νόσος και διαχωρίζει τη γλώσσα από την απόδοση ευθυνών ή την προσωπική ευθύνη. Η χρήση όρων, όπως «σοβαρή παχυσαρκία» αντί για «νοσηρά παχύσαρκος» και «βάρος/υπερβολικό βάρος» αντί για «βαρύς/παχύς», ενισχύει τη ρητορική ενάντια στο στίγμα βάρους.

Ο οργανισμός European Coalition of People living with Obesity (ECPO) μας δείχνει περισσότερα παραδείγματα για την «ανθρωποκεντρική γλώσσα» εδώ.

Για κάποιους, η αλλαγή του τρόπου που μιλάμε μπορεί να φαίνεται ασήμαντη. Αλλά η αλήθεια είναι ότι η γλώσσα μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο απ' ό,τι νομίζετε. Το στίγμα βάρους επικρατεί όχι μόνο στην κοινωνία, αλλά και στον χώρο υγειονομικής περίθαλψης- ένα μέρος που θα έπρεπε να είναι ασφαλές, χωρίς αποκλεισμούς και, κυρίως, ίσο για όλους. Εύκολα μπορεί να ξεχνάμε ότι οι επαγγελματίες υγείας είναι και μέλη της κοινωνίας, και η συνεχής έκθεση σε συμπεριφορές που στιγματίζουν επηρεάζει την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν με παχυσαρκία.

Έχει γίνει εκτεταμένη επιστημονική έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο του στίγματος βάρους από τους χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Στην πραγματικότητα, μια πολυμερής μελέτη σε σχεδόν 14.000 άτομα που ζουν με παχυσαρκία, διαπίστωσε ότι τα δύο τρίτα των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα και βίωσαν στίγμα βάρους, το βίωσαν από τον γιατρό τους. Αυτή η παραμέληση φροντίδας μπορεί να οδηγήσει τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία να:

• Αποφεύγουν τα ραντεβού υγειονομικής περίθαλψης, ακόμη και όταν απαιτείται ιατρική περίθαλψη.

• Αισθάνονται άβολα όταν εξετάζεται το σώμα τους.

• Είναι λιγότερο πιθανό να μπορούν να μιλήσουν στον γιατρό τους για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Για τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία, το αίσθημα ότι κρίνονται ή υφίστανται διακρίσεις σε έναν χώρο υγειονομικής περίθαλψης, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των συναισθημάτων κατάθλιψης, διαταραγμένης διατροφής και αυξημένων παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με καρδιακές παθήσεις.

Ευτυχώς αυτή η έρευνα είχε αντίκτυπο, και το 2020 πάνω από 100 επιστημονικές και συλλογικές οργανώσεις, επιστημονικά και ιατρικά περιοδικά, ακαδημαϊκά ιδρύματα και νοσοκομεία και κοινοβουλευτικές ομάδες υπέγραψαν ψήφισμα για την εξάλειψη του στίγματος βάρους στον χώρο της υγειονομικής περίθαλψης.

Ορισμένα άτομα με μεγαλύτερο σωματότυπο μπορεί μη νιώθουν ότι αδικούνται από την κοινή χρήση της γλώσσας που περιγράφει την παχυσαρκία.

Αν και δεν υπάρχει κανένας κανόνας για το πώς πρέπει να αισθάνεστε, είναι σημαντικό να κατανοήσετε τις πιθανές επιπτώσεις του αυτοστιγματισμού, μιας ασυνείδητης παρενέργειας της κοινωνίας που έχει προκαταλήψεις ως προς το βάρος.

Το αυτοστίγμα, ή το εσωτερικευμένο στίγμα βάρους, μπορεί να περιγραφεί ως αρνητικά συναισθήματα για τον εαυτό σας ή ως ενίσχυση των αρνητικών στερεοτύπων για το βάρος. Δυστυχώς, ο αντίκτυπος του εσωτερικευμένου στίγματος βάρους μπορεί να ενισχύσει τα ίδια τα στερεότυπα που οδήγησαν εξαρχής στον αυτοστιγματισμό. Για παράδειγμα, κάποιος που βιώνει αρνητικά συναισθήματα για τον εαυτό του, είναι λιγότερο πιθανό να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους. Το αυτοστίγμα συνδέεται επίσης με μεγαλύτερη έκθεση σε άλλες συνοδές νόσους, οι οποίες συνδέονται συνήθως με την παχυσαρκία (καρδιακές παθήσεις, οστεοπόρωση, σακχαρώδης διαβήτης και κακή ψυχική υγεία).

Αρκεί να ανοίξετε μια εφημερίδα για να δείτε τη στιγματιστική χρήση της γλώσσας, των φωτογραφιών και των αρνητικών στερεοτύπων. Καθώς αυξάνεται ο επιπολασμός της παχυσαρκίας, έχει αυξηθεί η κάλυψη του θέματος από τα μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο, με τους ανθρώπους που ζουν με παχυσαρκία να κατηγορούνται συχνά για τη νόσο. Είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί αυτό εξακολουθεί να συμβαίνει, αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι ήρθε η ώρα να σταματήσει.

Εάν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για τον αγώνα κατά του στίγματος βάρους στα μέσα ενημέρωσης, μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη έκθεση που εκπονήθηκε από το World Obesity εδώ.

Εάν αισθάνεστε ότι μπορεί να αντιμετωπίζετε συναισθήματα αυτοστιγματισμού, υπάρχουν πολλοί τρόποι και ομάδες υποστήριξης που μπορούν να σας βοηθήσουν. Η συζήτηση με έναν έμπειρο ειδικό στη διαχείριση παχυσαρκίας μπορεί να είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα.