Η παχυσαρκία ορίζεται από τους επαγγελματίες υγείας ως μια σύνθετη και προοδευτική νόσος, όπου το υπερβολικό ή μη φυσιολογικό σωματικό λίπος προκαλεί και αυξάνει τον κίνδυνο μακροπρόθεσμων επιπλοκών για την υγεία.

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος κατηγοριοποίησης της παχυσαρκίας είναι η χρήση του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) - ένα μέτρο που υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα. Στους περισσότερους ανθρώπους ένας ΔΜΣ 25 kg/m² ή υψηλότερος, αντιπροσωπεύει αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και συμπτωμάτων υπερβολικού βάρους, και απαιτεί περαιτέρω αξιολόγηση. Αν και ο ΔΜΣ δεν πληροί τις προϋποθέσεις για τη διάγνωση της παχυσαρκίας, ένας ΔΜΣ 30 kg/m² ή υψηλότερος σχετίζεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο και θνησιμότητα Οποιοσδήποτε έχει ΔΜΣ 30 ή υψηλότερο, θα πρέπει να συμβουλευτεί τον γιατρό του για υποστήριξη..

Ο ΔΜΣ είναι ένας αντικειμενικός τρόπος για την κατηγοριοποίηση του ελλιπούς βάρους, του φυσιολογικού βάρους, του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας στους ενήλικες. Στο πλαίσιο του επίσημου ορισμού της παχυσαρκίας, υπάρχουν διαφορετικές κατηγοριοποιήσεις της νόσου.

Αυτές οι κατηγοριοποιήσεις αποτελούν ένα τυποποιημένο μέτρο και είναι μέρος ενός διεθνώς αναγνωρισμένου ορισμού της παχυσαρκίας. 
 

Εκτός από ΔΜΣ 30 kg/m² ή υψηλότερο, υπάρχουν και άλλα συμπτώματα της παχυσαρκίας που μπορεί να επηρεάσουν την καθημερινή σας ζωή.  Τα συμπτώματα της παχυσαρκίας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία στη σωματική δραστηριότητα, όπως το ανέβασμα σκαλοπατιών

• Δύσπνοια

• Αυξημένη εφίδρωση

• Ροχαλητό

• Τακτικό αίσθημα κόπωσης 

• Πόνος στις αρθρώσεις

• Πόνος στην πλάτη

• Χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση

• Αίσθημα απομόνωσης

• Κατάθλιψη, άγχος και διαταραχές διάθεσης

Εάν αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, είναι καλό να μιλήσετε με τον γιατρό σας.
 

Η διάγνωση της παχυσαρκίας μπορεί να είναι ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση και διαχείριση της παχυσαρκίας .

Η διάγνωση της παχυσαρκίας περιλαμβάνει συνήθως αξιολόγηση του τρόπου ζωής, του ιατρικού και οικογενειακού ιστορικού, κλινική εξέταση ή/και εργαστηριακές εξετάσεις.

Για να αξιολογήσει τον τρόπο ζωής, το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό, ο επαγγελματίας υγείας μπορεί να σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με:

• Την εθνικότητα

• Το οικογενειακό ιστορικό

• Τη διατροφή

• Τη σωματική δραστηριότητα και τις συνήθειες άσκησης

• Τις διατροφικές διαταραχές 

• Την κατάθλιψη και άλλες διαταραχές διάθεσης

• Τη γενετική προδιάθεση

• Τα ναρκωτικά

• Το χρόνιο άγχος

• Το κάπνισμα

Μια κλινική εξέταση μπορεί επίσης να είναι απαραίτητη για την επίσημη διάγνωση της παχυσαρκίας. Οι κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν στους γιατρούς να διενεργούν το σύστημα Edmonton (Edmonton Obesity Staging System - EOSS), το οποίο αποτελεί μέτρο για τις ψυχολογικές, μεταβολικές και σωματικές επιπτώσεις της παχυσαρκίας. Αυτό μπορεί στη συνέχεια να βοηθήσει τον γιατρό σας να βρει το κατάλληλο πρόγραμμα αντιμετώπισης για εσάς.  

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:

• Μέτρηση βάρους, ύψους και περιφέρειας μέσης.

• Μέτρηση της αρτηριακής πίεσης.

• Εκτίμηση για παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία (για παράδειγμα, σακχαρώδης διαβήτη, υπέρταση, διαταραχές της ψυχικής υγείας, οστεοαρθρίτιδα, αναπνευστικές παθήσεις, και άλλες).

• Έλεγχος για δερματικά προβλήματα λόγω της παχυσαρκίας, όπως η μελανίζουσα ακάνθωση (ξηρές, σκούρες κηλίδες του δέρματος που μπορεί να είναι σημάδι αντίστασης στην ινσουλίνη).

Τέλος, μπορεί να διενεργηθούν εργαστηριακές εξετάσεις για τον εντοπισμό των υποκείμενων ενδείξεων και συμπτωμάτων παχυσαρκίας. Ο γιατρός σας θα επιλέξει τις εργαστηριακές εξετάσεις που θα πραγματοποιήσει, ανάλογα με την κατάστασή σας και τις ανάγκες αξιολόγησης. 

Οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση:

• Τη γλυκόζη αίματος νηστείας (για να μετρήσετε τα επίπεδα σακχάρου σας, όταν βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδό τους)

• Το τεστ χοληστερόλης (συμπεριλαμβανομένης της ολικής, HDL και LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων)

• Το ουρικό οξύ (ένα φυσιολογικό απόβλητο που περνάει από τα νεφρά σας και φεύγει από το σώμα σας με τα ούρα)

• Της λειτουργίας του θυρεοειδούς και του ενδοκρινικού συστήματος (εκτίμηση των ορμονικών σας επιπέδων)

• Της λειτουργία του ήπατος

• Του ήπατος (συμπεριλαμβανομένου του υπερηχογραφήματος ή της βιοψίας)

• Μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος (NAFLD), ή άλλη παθολογία του ήπατος

• Της καρδιαγγειακής κατάστασης

• Την εργαστηριακή διερεύνηση του ύπνου για υπνική άπνοια (όταν η αναπνοή σας σταματά και αρχίζει στον ύπνο σας)

Εάν ζείτε με υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία, μπορεί στο παρελθόν να έχετε βιώσει προκαταλήψεις σχετικά με το βάρος ή να είχατε στιγματιστικές συζητήσεις με γιατρούς ή επαγγελματίες υγείας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η παχυσαρκία ως νόσος αποτελεί ένα σχετικά νέο πεδίο για την επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια μακρά περίοδο παρανόησης τόσο από την κοινωνία, όσο και από τους επαγγελματίες υγείας. Το σημαντικό που πρέπει να θυμάστε, είναι ότι σημειώνεται μεγάλη πρόοδος ώστε η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας να αποτελέσει προτεραιότητα για τις ομάδες υγείας σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα, ορισμένες χώρες διαθέτουν πλέον εξειδικευμένες κλινικές διαχείρισης βάρους για την αντιμετώπιση του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας.