Genin hafa áhrif á þyngdina þína

Nokkur af fyrstu merkjunum um tengsl á milli gena og offitu fundust af hópi rannsakenda frá University of Michigan, árið 1952. Þeir framkvæmdu rannsókn hjá 81 tvíburapari, en þau komu aðallega frá framhaldsskólum á nálægum svæðum. Tekið var mál af tvíburunum á ýmsan hátt, þ.m.t. lengd fótar, lengd upphandleggjar og meira að segja lengd nefsins.

Mælingarnar gáfu rannsakendunum möguleika á að athuga hversu líklegt það væri að þeir hefðu erft þessa mismunandi eiginleika frá foreldrum sínum – þetta nefnast erfðir. Af öllum þeim eiginleikum sem rannsakendurnir mældu, kom í ljós, að eiginleikarnir sem höfðu mesta fylgni við erfðir voru þyngd og mittismál.

Síðan hafa verið gerðar margar svipaðar rannsóknir, þar sem tvíburar sem hafa ekki alist upp saman eru bornir saman. Samsvörun var á milli eineggja tvíbura með tilliti til þyngdar, óháð því hvort þeir ólust upp saman eða sitt í hvoru lagi frá fæðingu. Það sýnir að genin hafa öflug áhrif samanborið við umhverfið, þegar um líkamsþyngd er að ræða. Saman gefa þessar niðurstöður örugga sönnun þess að erfðir gegna lykilhlutverki varðandi ofþyngd. Sumar niðurstöður benda til þess að þáttur erfða sé á bilinu 40 til 70 prósent. Það þýðir að genin sem þú erfir frá foreldrum þínum geta aukið hættuna á offitu.

Það eru ennþá rannsóknir í gangi á þessu sviði. En það hefur þegar verið staðfest að genin hafa áhrif á:

• Hversu mikinn mat við höfum tilhneigingu til að borða í einu
• Hvernig við bregðumst við seddutilfinningu
• Hversu mikla ánægju við fáum við að borða ákveðnar tegundir af mat
• Hversu mikla orku við þurfum til að halda líkamsstarfseminni gangandi
• Hvernig og hvar umfram hitaeiningum er safnað sem fitu í líkamanum

Við vitum nú að þessi atriði geta haft minna með persónuleika okkar og lífsstíl að gera og meira með genin okkar að gera.

En ef það er tilfellið hvers vegna voru þá sárafáir einstaklingar með offitu fyrir hundrað árum síðan? Eins og erfðafræðingurinn Francis Collins segir: „Erfðafræði hleður byssuna, en umhverfið tekur í gikkinn“.

Genin okkar hafa ekki breyst á síðustu hundrað árum. Í rauninni hafa þau almennt séð verið óbreytt síðastliðin 50.000 ár. Það er umhverfið okkar sem hefur breyst. Og rétt eins og sum okkar mynda ofnæmi í ákveðnu umhverfi, geta sum genin okkar sömuleiðis virkjast og breyst vegna áhrifa frá umhverfinu.

Við lifum nú í öðru umhverfi með öðruvísi streitu, mat og tækni. Þetta hefur áhrif á genin okkar á nýjan hátt. Offita er hluti af afleiðingunum.

Joseph Proietto, prófessor, fræðimaður og starfandi sérfræðingur í offitu útskýrir erfðafræðilega grunninn fyrir offitu með því að biðja okkur að sjá fyrir okkur tvo potta. Þeir eru af mismunandi stærð: annar potturinn tekur fimm lítra, en hinn potturinn tekur fimmtíu. Pottarnir standa úti í rigningunni alla nóttina og um morguninn eru báðir pottarnir fullir af vatni.

Það kemur ekki á óvart að stærri potturinn inniheldur meira vatn en minni potturinn. Joseph Proietto, prófessor, útskýrir að það sé vegna þess að stóri potturinn var skapaður til þess að taka meira vatn. „Með öðrum orðum, þú þarft bæði erfðafræðilega samsetningu þína (hvernig potturinn var gerður) og umhverfið (rigninguna) til þess að fá offitu, „ segir hann.

Hvernig getum við svo notað þessar upplýsingar? Við getum þrátt fyrir allt ekki breytt genunum okkar. En einstaklingsbundinn erfðafræðilegur mismunur getur sett okkur í meiri eða minni hættu á offitu. Þannig að því meira sem við vitum um genin því meiri upplýsingar höfum við til að hjálpa okkur að taka vel upplýstar ákvarðanir um þyngdarstjórnun. Við getum t.d. reynt að lágmarka hversu mikið við erum útsett fyrir umhverfisþáttum sem auka hættuna á offitu.

Og vegna okkar einstaklingsbundnu erfðafræðilegu samsetningar bregðumst við ef til vill við mismunandi meðferð á mismunandi hátt. Það sem virkar fyrir einn einstakling virkar ef til vill ekki fyrir annan. Þess vegna þurfum við, hvert og eitt okkar, að nálgast þyngdarstjórnun á einstaklingsbundinn hátt.