Ονομάζεται έμφυλη ιδεολογία. Το εσωτερικευμένο, πολιτισμικό σύστημα πεποιθήσεών σας που ορίζει πώς πρέπει να αισθάνεστε και να ενεργείτε.

Η παραδοσιακή αρρενωπότητα είναι κάπως έτσι: Οι άνδρες δεν πρέπει να δείχνουν αδυναμία ή να ασχολούνται με γυναικεία πράγματα. Πρέπει να αναζητούν την περιπέτεια, ακόμα και αν αυτό σημαίνει βία, να πασχίζουν για την επιτυχία και να είναι στιβαροί, με προσωπικότητα να που λέει «θα τους δείξω εγώ» και «δεν είμαι μαλθακός»..

Υποψιάζομαι ότι οι περισσότεροι άντρες που διαβάζουν αυτή την παράγραφο αναγνωρίζουν αυτές τις συμπεριφορές. Αλλά σε ποιο βαθμό πιστεύετε και ακολουθείτε αυτή τη στάση; Είναι δυνατόν αυτό να είναι περισσότερο επικίνδυνο, παρά βοηθητικό;?

Είμαι ψυχολόγος και πιστεύω ότι η κατανόηση της συμπεριφοράς, και όχι η κριτική της, αποτελεί τη βάση για την αλλαγή της. Η κατανόηση της συμπεριφοράς μάς δίνει την ευκαιρία να σκεφτούμε και να εξετάσουμε άλλους τρόπους συμπεριφοράς, και να αποφασίσουμε μόνοι μας ποια συμπεριφορά μας φέρνει πιο κοντά σε αυτό που θέλουμε να είμαστε.

Πώς θα πρέπει λοιπόν να αντιληφθούμε την επιθυμία μας να ακολουθήσουμε τα κοινωνικά πρότυπα;

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι έχουν ένστικτα επιβίωσης. Συνήθως τα σκεφτόμαστε με όρους φυσικής επιβίωσης. Πέρα από τη φυσική επιβίωση, έχουμε επίσης το ένστικτο της κοινωνικής επιβίωσης.

Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα. Θέλουμε να ανήκουμε σε μια ομάδα και να αποφεύγουμε την απόρριψη. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πρέπει να υπάρχει ένα σύνολο κανόνων για το τι είναι αποδεκτό και τι όχι.

Είναι πιθανό να έχετε αναπτύξει πεποιθήσεις σχετικά με το πώς πρέπει να ενεργείτε, οι οποίες παρεμποδίζουν την ικανότητά σας να διαχειρίζεστε το βάρος σας;

Και λοιπόν; Ποια είναι η διαφορά; Σκεφτείτε το εξής. Οι άνδρες δε φαίνεται να αντιλαμβάνονται την έκταση του επιπλέον βάρους τους σε σχέση με τις γυναίκες. Σχεδόν ποτέ δε θα ακούσετε έναν άνδρα να ρωτάει τη σύντροφό του «Με παχαίνει αυτό;».

Αντίθετα, είναι σύνηθες να δείτε έναν άνδρα να ακουμπάει την κοιλιά του, να σπρώχνει έξω το στήθος του και να λέει «Πάντα ήμουν μεγαλόσωμος και δυνατός».

Ακόμη και όταν οι άνδρες αναγνωρίζουν το επιπρόσθετο βάρος τους, είναι λιγότερο πιθανό να το συνδέσουν με προβλήματα υγείας από ό,τι οι γυναίκες. Και οι άνδρες είναι λιγότερο πιθανό να σκεφτούν να προσπαθήσουν να διαχειριστούν το βάρος τους..

Τι συμβαίνει λοιπόν με αυτό; Καλή ερώτηση, γιατί η παχυσαρκία βρίσκεται σε άνοδο παγκοσμίως. Θα σας εξέπληττε αν μαθαίνατε ότι μεταξύ των ανδρών που γεννήθηκαν από το 1946-1964, υπήρξε αύξηση 29% στον επιπολασμό της παχυσαρκίας κάθε δεκαετία από το 1950; Είναι μια αρκετά σοκαριστική στατιστική.

Φανταστείτε ότι δεν είστε ευχαριστημένοι με το βάρος σας. Είναι κάτι που σας κάνει να νιώθετε άσχημα για τον εαυτό σας. Καταπιέζοντας αυτό το συναίσθημα τίποτα δεν αλλάζει, γεγονός που ανατροφοδοτεί το πρόβλημα του βάρους σας και σας κάνει να αισθάνεστε ακόμα χειρότερα. Η αυτοεικόνα μας μπορεί να δεχτεί σοβαρό πλήγμα σε αυτόν τον φαύλο κύκλο.

Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν ακόμη και το λεγόμενο «σύνδρομο του απατεώνα». Σκληρός εξωτερικά και κατεστραμμένος εσωτερικά.

Εντάξει, λοιπόν, οι άνδρες υποφέρουν σιωπηλά και αισθάνονται άσχημα που τίποτα δεν αλλάζει.

Αλλά σήμερα, σα να μην έφταναν όλα τα άλλα, οι άντρες στις ανεπτυγμένες χώρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης σχεδόν όλων των χρόνιων παθήσεων: καρκίνο του πνεύμονα, ηπατική νόσο, καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο και, ναι παχυσαρκία.

Ο αυτοματισμός της αντίδρασης των ανδρών στο άγχος υποκρύπτει την τάση τους να μην αποδέχονται ότι υπάρχει πρόβλημα και να μην αναζητούν βοήθεια. Εδώ μπαίνει πάλι σε λειτουργία το ένστικτο της επιβίωσης. Από ένστικτο, αναζητάμε την ευχαρίστηση και αποφεύγουμε τον πόνο. Η πιο συνηθισμένη αντίδραση αντιμετώπισης είναι η φυγή ή η αποφυγή.
 

Τι κάνουμε λοιπόν γι' αυτό; Ευτυχώς, υπάρχουν και άλλες επιλογές πέρα από τον την αποφυγή.

Υπάρχουν τέσσερις επιλογές όσον αφορά την αντιμετώπιση του άγχους:

 
Τα συναισθήματα που σχετίζονται με το άγχος μπορούν να αντιμετωπιστούν με το να τα απωθήσουμε (ελαχιστοποίηση του συναισθήματος - καταπίεση) ή με το να εστιάσουμε σε αυτά (ευαισθητοποίηση).

Αυτές οι αντιδράσεις σχηματίζουν ένα μοτίβο:

• Η πάλη/ φυγή συνδέεται με την καταπίεση και σχετίζεται με αυτό που ονομάζεται αντιμετώπιση εστιασμένη στη δράση.

• Η φροντίδα/συμπαράσταση συνδέεται με την ευαισθητοποίηση και σχετίζεται με αυτό που ονομάζουμε αντιμετώπιση εστιασμένη στο συναίσθημα.

Δεν πρόκειται για μια καλή-κακή κατάσταση. Θα ήθελα να σκεφτείτε αυτούς τους τρόπους αντίδρασης στο άγχος ως επιλογές. Αν το σχέδιο Α δεν λειτουργεί, σκεφτείτε το σχέδιο Β.

Αν οι άνδρες τείνουν να είναι επικεντρωμένοι στη δράση, με τάση να καταπιέζουν τα συναισθήματα τους και να επιδίδονται σε συμπεριφορές πάλης/φυγής, τότε υπάρχουν επιλογές. Το να είστε ανοιχτοί στην έκφραση των συναισθημάτων και να εστιάζετε στη φροντίδα του εαυτού σας και των άλλων, μπορεί να ανοίξει έναν ολόκληρο κόσμο επιλογών.
 

Έχετε καλές επιλογές, διότι η παχυσαρκία αποτελεί μια σύνθετη νόσο- δεν είναι απλώς αποτέλεσμα κακών προσωπικών επιλογών και έλλειψης θέλησης. Αντίθετα, αποτελεί αντανάκλαση βιολογικών, γενετικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών (καθώς και προσωπικών) παραγόντων.

Για τον λόγο αυτό κατατάσσεται ως μια χρόνια πάθηση. Και όπως συμβαίνει με όλες τις χρόνιες παθήσεις, δεν μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε μόνοι σας.
 

Τι μπορείτε να κάνετε γι' αυτό; Όταν εξετάζουμε τις έρευνες σχετικά με τη διαχείριση της παχυσαρκίας, βλέπουμε ότι οι γυναίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών στις περισσότερες μελέτες. Αυτό καθιστά ακόμα πιο δύσκολη τη παροχή βοήθεια τους άνδρες.

Πολλά συνήθη προγράμματα αντιμετώπισης της παχυσαρκίας θεωρούνται ότι δεν αναγνωρίζουν τις ανάγκες των ανδρών, αλλά είναι προσανατολισμένα στις γυναίκες. Ωστόσο, υπήρξαν και κάποιες επιτυχημένα προγράμματα.

Ας ρίξουμε μια ματιά σε δύο μελέτες για τη διαχείριση βάρους, οι οποίες απευθύνθηκαν σε άνδρες. Η μία ονομαζόταν πρόγραμμα FFIT (Football Fans in Training), όπου οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν το πρόγραμμα σε γήπεδα ποδοσφαίρου.

Μια άλλη ονομάστηκε HAT TRICK και χρησιμοποίησε τα αποδυτήρια ενός γηπέδου χόκεϊ για να επικοινωνήσει με το ανδρικό κοινό της.

Οι έρευνες δείχνουν ότι τα προγράμματα είναι πιο ελκυστικά στους άνδρες εάν:

• περιλαμβάνουν ομαδική αλληλεπίδραση με ομοϊδεάτες άνδρες
• χρησιμοποιούν χιούμορ κατά την παρουσίαση του προγράμματος
• διαθέτουν κάποιο είδος ανταγωνισμού και
• εστιάζουν στη σωματική δραστηριότητα όπως και στη διατροφή

Τι γίνεται όμως αν απλά δεν είστε εκ φύσεως διατεθειμένοι να δεχτείτε τη διάγνωση της παχυσαρκίας ως χρόνιας ιατρικής πάθησης, που αξίζει να αντιμετωπιστεί ως τέτοια, και μπορεί να απαιτεί επαγγελματική βοήθεια; Τι γίνεται τότε;
 

Μου αρέσει να χρησιμοποιώ μεταφορές, οπότε επιτρέψτε μου να κάνω μία. Αντί να βλέπετε τον εαυτό σας ως άρρωστο, ή αδύναμο και χρήζοντα βοήθειας, θα ήσασταν πρόθυμοι να επαναπροσδιορίσετε την κατάστασή ως τον αθλητή που κρύβεται μέσα σας;

Οι αθλητές χρειάζονται προπονητές. Πολύ λίγοι αθλητές φτάνουν στην κορυφή χωρίς προπονητές. Στην πραγματικότητα, οι κορυφαίοι αθλητές έχουν μια ομάδα προπονητών γύρω τους. Είναι αυτός ένας τρόπος με τον οποίο θα μπορούσατε να αντιληφθείτε τον δρόμο σας προς τη βελτίωση του βάρους και της υγείας σας;

Είναι σαν να βγαίνετε από μια μακρά off-season και είναι καιρός να επιστρέψετε στην προπόνηση.
 

Όπως και στον αθλητισμό, το ποιος θα πρέπει να απαρτίζει την ομάδα υγείας σας εξαρτάται πραγματικά από τις ατομικές σας ανάγκες και την κατάσταση της υγείας σας. Όμως σε γενικές γραμμές, μπορεί να περιλαμβάνει έναν γιατρό που ειδικεύεται στην παχυσαρκία, έναν διατροφολόγο, έναν γυμναστή και έναν ψυχολόγο. 

Ο γιατρός σας μπορεί να αξιολογήσει τις επιπτώσεις του βάρους στην υγεία σας, να σας βοηθήσει να αναπτύξετε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διαχείρισης βάρους και να σας προτείνει φαρμακευτική αγωγή ή/και χειρουργική επέμβαση, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Οι διατροφολόγοι μπορούν να σας βοηθήσουν να επιτύχετε μια υγιεινή διατροφή και να σας βοηθήσουν να βρείτε τρόπους να μειώσετε τις θερμίδες, προς την επίτευξη ενός υγιέστερου βάρους. Οι γυμναστές μπορούν να σας βοηθήσουν να καταρτίσετε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας. Και ένας ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή συμπεριφοράς και την προώθηση της υγιούς αυτοεκτίμησης.

Κλείνοντας, σας προτείνω να αρχίσετε να συνθέτετε την ομάδα επαγγελματιών υγείας σας. Και για να χρησιμοποιήσω μια έκφραση που συνηθίζεται στον Καναδά απ’ όπου κατάγομαι, «κράτα το μπαστούνι σου στον πάγο»- δηλαδή, έσω έτοιμος.