Sem barn var ég með hvolpafitu og bætti fljótt á mig fleiri aukakílóum af því að ég byrjaði mjög ung á ofáti. Það var m.a. vegna þess að á unga aldri fór mér að finnast ég vera ómöguleg, fannst ég vera feit og ekki tilheyra samfélagi hinna barnanna og það leiddi til þess að ég hafði mjög lítið sjálfsöryggi. Því verr sem mér leið því meira fór ég að borða, af því að ég fann huggun og öryggi í matnum. Á unglingsárunum þróaðist þetta yfir í átröskun í formi ofáts.

Foreldrar mínir tóku að sjálfsögðu eftir því að ég bætti meira og meira á mig og reyndu að hjálpa mér, m.a. með því að vera mjög ströng með það hvað ég mátti borða. En það hjálpaði ekki mikið því að þá laumaðist ég bara til að borða það sem var forboðið og hélt ofátinu áfram. Hollur matur breytti ekki tilfinningunum sem ég hafði til sjálfrar mín og ég held að þau hafi einfaldlega ekki vitað hvað þau ættu að gera. Það voru heldur ekki sömu áherslur eða sami fjöldi barna með ofþyngd, eins og nú til dags.

Þegar ég var um það bil 17 ára fór móðir mín með mig til læknis í fyrsta sinn. Á þeim tíma var ég þybbin en ekki með ofþyngd. En af því að mér leið svo ómögulega og utangátta, var það mjög mikilvægt fyrir mig að léttast. Læknirinn ávísaði einhverjum megrunartöflum, sem hjálpuðu mér engan veginn – m.a. vegna þess að það var mín eigin afstaða til sjálfrar mín og þar með sálrænar ástæður, sem raunverulega voru vandamálið og ástæðan fyrir því að ég bætti meira og meira á mig.

Ofþyngdin og átröskunin jókst af alvöru árið 1995, þegar ég var 21 árs og ólétt af elstu dóttur minni. Á þeim tíma átti ég mjög erfitt andlega, ég var mjög öryggislaus og borðaði því alveg ótrúlega mikið. Þannig að á meðgöngunni þyngdist ég um 42 kíló og eftir fæðinguna fékk ég fæðingarþunglyndi. Eftir þetta koma nokkur erfið ár þar sem mér leið mjög illa með sjálfa mig og ég var mjög óörugg með allt.

Það leiðir til þess, að á árunum sem á eftir koma þyngist ég meira og meira, einmitt af því að ég notaði matinn til huggunar og til að finna fyrir öryggi. Þess vegna endaði ég í vítahring, því meira sem ég þyngdist því verr leið mér með sjálfa mig og því meira borðaði ég til að slá á vanlíðanina. Á þessum tíma áttaði ég mig á því að ég var með átröskun. En ég hafði ekki orku til að leita eftir hjálp.

Þetta var erfiður tími í lífi mínu en ég trúði hvorki manninum mínum, vinkonum né öðrum í fjölskyldunni fyrir því hvernig mér leið innra með mér eða fyrir ofátinu, á neinum tímapunkti. Ég skammaðist mín fyrir sjálfa mig og var hrædd við hvað þeim myndi finnast um mig ef þau kæmust að því hvernig ég tróð mig út af mat.

Staðreyndin er sú að það var ekki fyrr en 2006 sem ég, í tengslum við mína þriðju meðgöngu, fer í meðferð á almennri geðdeild til að fyrirbyggja endurtekningu á fæðingarþunglyndi að þeim tekst að sannfæra mig um að ég eigi að leita mér hjálpar. Þau fengu mig til að opna mig og sáu hversu illa mér raunverulega leið andlega. Uppfrá því fara hlutirnir að gerast þegar ég fæ strax eftir þetta tilvísun frá lækninum á meðferðarmiðstöð fyrir sálræna meðferð.

Meðferðin á meðferðarmiðstöðinni tók hálft ár. Þar fékk ég m.a. lyf til að minnka matarlyst og tók þátt í hópmeðferð. En mikilvægast af öllu var vinnan við að taka á öryggisleysi mínu, bjagaðri sjálfsmynd og sjálfsfyrirlitningu – það er að segja sálrænu þættina sem ég hafði barist við alveg síðan ég var barn. Þeir voru raunverulega grundvallarorsakirnar fyrir því að ég hafði barist við þyngdina mína allt mitt líf og var á þeim tímapunkti orðin 130 kíló.

Þetta var í fyrsta sinn í öll þessi ár sem ég upplifði að horft var lengra en á kílóin mín og raunverulega einblínt á að finna og laga orsökina fyrir því að ég var komin í þessa ofþyngd. En það er jú aðalatriðið í þessu öllu saman. Ef maður tekur ekki á orsökunum þá endar maður bara aftur á sama stað, fyrr eða síðar, sama hversu marga megrunarkúra, ofþyngdaraðgerðir ofl. maður gengur í gegnum.

„Maður þarf að komast að kjarnanum. Snúast kílóin bara um mat eða er það eitthvað annað, sem ristir dýpra, sem þarf að takast á við fyrst?“

Í meðferðinni var einnig aðstandendakvöld og það kvöld opnaði ég mig í fyrsta skipti fyrir manninum mínum og foreldrum og sagði þeim frá hvernig mér hefur liðið með mína átröskun og hvað ég hef gengið í gegnum öll þessi ár. Fram að því hafði ég sem sagt upplifað mikla skömm og skammast mín of mikið til að segja jafnvel mínum nánustu frá því.

Það að ég opnaði mig fyrir mínum nánustu leiddi til þess að ég fór að opna mig fyrir fleirum í kringum mig. Ég öðlaðist sjálfstraust til að vera opin og „gangast við minni ofþyngd“. „Já, ég er með ofþyngd, og hvað með það?!“. Ég fékk áhuga á og hugrekki til að fá meiri vitneskju um mínar aðstæður, m.a. í gegnum landssamtök um átröskun. Og að lokum hvarf sjálfsfyrirlitningin. Ég hef það ótrúlega gott í dag og, af því að ég náði tökum á sálrænu þáttunum fyrst, hefur mér meira að segja tekist að halda því þyngdartapi sem ég hef fram að þessu náð eftir offituaðgerðina sem ég gekkst undir í júní 2019.

Ég ráðlegg öðrum í þessum aðstæðum að taka sjálfa sig alvarlega og fá hjálp. Ekki bara út af kílóunum sem slíkum, heldur líka hjálp við að finna út „hvað þetta snýst raunverulega um“. Er þetta bara matargleði, eða liggur eitthvað sálrænt að baki – eitthvað sem ristir dýpra? Ef svo er, er mín sannfæring og reynsla að það þarf að vinna jafn mikið með andlegu hliðina eins og með sjálf kílóin. Annars mun manni aldrei takast að komast út úr vítahringnum.